Kreeg POETIN een forum van Oliver Stone?
Meer dan dertig uur praatte regisseur Oliver Stone met Russisch president Vladimir Poetin over wie hij is en hoe hij naar de wereld kijkt. Kritiekloos en veel te zacht, luidt de meeste kritiek. Al denkt Stone daar zelf helemaal anders over.
Hoe interview je een president die je misschien geen dictator mag noemen, maar die met zijn nationalistische en autoritaire machtspolitiek en misprijzen voor mensenrechten wel aardig in de buurt komt? De goede aanpak kiezen is steeds een moeilijke afweging. Kijk maar naar de kritiek die de VRT en Knack kregen toen ze de Syrische president Assad interviewden. Hetzelfde zie je terug in de commentaar op The Putin Interviews.
Oliver Stone ontmoette Poetin twaalf keer sinds juli 2015, een moment waarop in de verste verte nog geen sprake was van Donald Trump als volgende president van de Verenigde Staten en er nog geen heisa was over Russische inmenging tijdens die verkiezingsrace. Meer dan dertig uur aan beeldmateriaal werd uiteindelijk geknipt tot vier afleveringen van een uur voor de Amerikaanse kabelzender Showtime.
Door de onthullingen over contacten tussen de entourage van Trump en Rusland kreeg The Putin Interviews onverwacht een extra betekenis. Tijdens de eerste twee afleveringen ging het daar niet over - zelfs de naam Trump viel nauwelijks. Stone praatte met Poetin onder meer over zijn presidentschap - "Ik ben geen vrouw, ik heb nooit een slechte dag" - of over geopolitiek. En samen keken ze naar Dr. Strangelove, de film van Stanley Kubrick uit 1964 die de draak steekt met de angst voor een nucleaire oorlog tussen de Verenigde Staten en Rusland.
Stone koos tijdens zijn gesprekken voor de zachte aanpak, blijkt uit de eerste Amerikaanse reviews van de eerste twee afleveringen. Geen spervuur aan kritische vragen, maar wel open vragen die Poetin alle kansen boden om vrij te antwoorden. "Beschamend genereus", oordeelde The New York Times. "Stone geeft Poetin een platform voor flatterende versies van de Russische agressie in Oekraïne, van zijn omgaan met oppositiepartijen en van het onderdak geven aan Edward Snowden."
Ook andere grote kranten als The Wall Street Journalen The Washington Postergerden zich vooral aan Stone en de vrijgeleide die hij aan Poetin geeft. Dat hij bovendien flink wat thema's ongemoeid laat, snappen de critici ook niet. "Stone heeft het nooit over de Russische betrokkenheid in Syrië, mediacensuur in Rusland of de mysterieuze moorden op dissidenten en journalisten."
In veel recensies is de teneur ook dat je van iemand die al documentaires maakte over Fidel Castro en Hugo Chavez misschien ook niet anders kan verwachten. Onder meer CNN wijst erop dat zijn naam verbonden is met "samenzweringsfilms als JFKen Nixon", terwijl ook The New York Times het heeft over Stones "welbekende revisionistische standpunten over de Amerikaanse geschiedenis en instellingen."
Destabiliserend
Alleen zit daar misschien net de meerwaarde van deze interviewreeks, betoogt Variety. Stone, die bij de presidentsverkiezingen zijn steun voor Bernie Sanders uitsprak en uiteindelijk voor de groene kandidate stemde, gaat graag in tegen de algemene consensus die je bijna overal hoort. "The Putin Interviewsis een destabiliserende reeks die het Amerikaanse narratief over onszelf uitdaagt en de kijkers vraagt om mee te gaan in een gesprek met een glad iemand."
Ook Oliver Stone is het niet eens met de kritiek dat hij te zacht was voor Poetin. "Ik denk dat ik hem uitgedaagd heb", zei hij tegen The New York Times, die hem sprak op dag dat ex-FBI-baas James Comey voor de Amerikaanse Senaat getuigde over Trump en Rusland. "Je mag denken dat ik een pussycatwas, maar dat klopt niet. Ik heb het hem moeilijk gemaakt."
Invloed in verkiezingen?
Zo geeft Stone aan dat hij het in aflevering drie en vier ook zal hebben over de moorden in Rusland. "Ik ga er dan harder op door, op een moment dat we elkaar al beter kennen. Ik denk dat zijn lichaamstaal op dat moment vrij duidelijk is." Maar nog verder gaan en extreem harde vragen stellen, was geen optie, geeft de regisseur toe. "Hij kon onze ontmoetingen gewoon stoppen. Hij kon er al na ons eerste gesprek een punt achter gezet hebben, zonder een reden te geven."
En heeft Rusland nu echt de Amerikaanse presidentsverkiezingen beïnvloed? Nee, zegt Oliver Stone. "Kijk hier eens naar vanuit een breder perspectief. Heeft Sheldon Adelson (steenrijke zakenman en grootste donateur van Trump, JDB) niet veel meer invloed? Of de Koch-broers? En heeft ook Israël niet veel meer invloed?"
National Geographic zendt vrijdag om 22 uur de eerste twee afleveringen uit van The Putin Interviews. Zaterdag volgen deel drie en vier.