'Lokale bevolking heeft recht op erkenning slachtoffers'
Eline Westra is de onderzoekster die bij ngo Airwars focust op de deelname van België en Nederland aan de operatie tegen IS. Zij komt naar buiten met de Belgische betrokkenheid bij twee luchtaanvallen in Irak met burgerdoden tot gevolg.
Airwars bezit een schat aan informatie doordat het de officiële communicatie van de internationale coalitie verzamelt en die ook aanvult en spiegelt aan de lokale berichtgeving uit Syrië en Irak en de informatie die burgers delen via sociale media.
Met die informatie in de hand probeert de Nederlandse Westra in ons land gesprekken aan te knopen met ambtenaren en militairen. "En zo kwam ik dit voorjaar op de hoogte van de Belgische betrokkenheid bij die twee incidenten", zegt ze.
Hoe bent u dit op het spoor gekomen?
Eline Westra: "Ik had in mei een gesprek met een hoge Belgische ambtenaar. Mijn bron vertelde over het incident op 27 februari in Al Qaim. In een daaropvolgend contact vertelde de bron over het incident op 21 maart in Mosoel.
"Ik heb het leger aangemoedigd om via officiële weg de informatie zelf publiek te maken. Ik heb dit gezegd in een gesprek met kolonel Poesen. Het leger heeft ervoor gekozen om dat niet te doen en daarom brengen we dit nu toch naar buiten."
Uw bron blijft geheim. Hoe zeker bent u dat die betrouwbaar is?
"Het gaat om een hoge ambtenaar die de informatie verschillende keren heeft bevestigd. Hoewel de coalitie partnerlanden niet identificeert, was een van de incidenten op het moment van ons contact al als 'geloofwaardig' beoordeeld. Het andere incident werd kort na ons gesprek 'geloofwaardig' bevonden.
"Ik heb kolonel Poesen ook expliciet gevraagd naar het incident in Al Qaim. Door te stellen dat hij het niet eens is met de feiten die de coalitie daarover naar voren brengt, geeft hij toe dat België er op zijn minst info over heeft."
Dat gesprek met kolonel Poesen vond plaats meer dan een maand nadat u die info over de twee incidenten had gekregen. Hebt u dan nog eens contact opgenomen met uw anonieme bron?
"Op geen enkel moment heeft mijn bron dat verhaal aangepast."
Zowel minister Vandeput (N-VA) als defensie zelf hebben ons benadrukt dat ze geen weet hebben van een onderzoek bij de internationale coalitie naar Belgische betrokkenheid. Ook kolonel Poesen stelde eerder al dat België geen burgerslachtoffers heeft gemaakt. Kan dat?
"'Nul burgerslachtoffers' is op zijn minst een assertieve bewering. België geeft ons geen informatie over aanvallen en dus kan die claim niet getoetst worden. Van de 800 Belgische bommen viel bijna de helft rondom of in Mosoel, een dichtbevolkte stad. Ik wil graag geloven dat België zijn best doet om in lijn met zijn inzetregels te handelen, maar ook na het droppen van de bom kan iemand in de doelwitzone terechtkomen. De oorlog is minder steriel dan overheden beweren."
Stel dat jullie informatie klopt, waarom is het dan belangrijk dat België de feiten toegeeft?
"Ten eerste voor de mensen ter plekke. Uit de berichten die we lezen, blijkt grote wanhoop en onbegrip over de doden die niet erkend worden. Het is op lange termijn ook belangrijk om de harten en geesten van de lokale bevolking te winnen.
"We mogen geen ruimte laten aan IS om het Westen af te schilderen als een agressor die moedwillig burgers doodt. IS speelt handig in op de waas van geheimzinnigheid die westerse landen zelf veroorzaken."