Passie van Devos

De nazomer is een politiek hoogseizoen. In voorbeschouwende rentree-interviews zit lucht - en 'een of andere scheet', dixit de fors boven zijn bevoegdheden uitstijgende Alexander De Croo (Open Vld) in De Standaard - maar ze vormen ook een, soms misleidende, trailer van het komende politieke jaar. Als vanouds laat het federale niveau zich makkelijker lezen dan het Vlaamse. Niet dat daar minder fundamentele keuzes liggen. Getuige de onderwijsstrijd die er gaande is. Daar is dringend meer regie nodig.

Even tenenkrullend: het intrekken van de befaamde vacaturetweet met een vrouw met hoofddoek. Mensen met te veel diploma's vertellen dat het leek alsof een hoofddoek nodig is om bij de Vlaamse overheid te werken. Echt. Alsof iedereen denkt dat enkel veertigers met baarden met een automerk mogen rijden als die in hun reclamefilmpjes het stuur houden. Moeten we besluiten dat de Vlaamse overheid niet neutraal is, omdat er - gelukkig - dames met hoofddoek werken?

Helaas worden bij dergelijke debatten hersendelen uitgeschakeld. Zie de instant verontwaardiging over een quote van Bart De Wever (N-VA) in Gazet van Antwerpen. Een commerciële streamer - 'mannen van dat type' - deed sommigen uit hun dak gaan, het hele citaat bleek een ander licht te werpen. Al zou het helpen mocht De Wever bij elke verklaring van racisme ook veroordeling ervan uitspreken. En hij moet uitkijken met fysionomie.

Op federaal vlak beheerst de uitvoering van het zomerakkoord, dus het sociaaleconomische, de agenda. Zelfs van de resterende beleidstermijn, zegt een overtrotse premier in De Tijd. Naast de uitvoering van dat akkoord komt er volgens Michel beweging in het investeringspact en in mobiliteit en energie. Die eeuwige Belgische miserie. Gelet op die andere miserie, de budgettaire toestand, verwacht niemand daar veel van op korte termijn.

De Croo herhaalde in De Standaard dat ze eerst hervormen en dan besparen om dat allemaal gefinancierd te krijgen. Ook zonder begrotingsevenwicht wachten nog lastige beslissingen. Dat wie niet mee kan het steeds lastiger krijgt, zal verzet mobiliseren - en vragen aan CD&V.

De premier hoopt alweer dat 'de spanningen en de anekdotiek, waar nu heel hard op wordt gefocust, naar de achtergrond zullen verdwijnen'. Velen delen zijn hoop. En er is goed nieuws: de as De Wever-Beke lijkt gesmeerder te lopen. Die bepaalt het lot van Michel I, de meest liberale in vele jaren. Als beiden elkaar vinden is veel mogelijk, als ze elkaar afremmen dreigt impasse en gekibbel. De Wever herinnerde er vorige week terecht aan dat hun Kumbaya-moment, vijf maanden geleden, de doorstart van Michel I mogelijk maakte. Al is het inderdaad de premier en zijn kern die deze ruimte met een straf politiek evenwichtig akkoord vulden. In die mate zelfs dat sommigen met plezier probeerden om de abonnementstaks of effectentaks als Michel-taks in de media te brengen.

Welke naam ook, het is een zorgenkind. Want die taks bedreigt, samen met bijvoorbeeld het onzekere Arco, het delicate evenwichtsspel. De Croo wil er niets meer aan gewijzigd zien, maar als de befaamde 254 miljoen euro inkomsten uit de effectentaks niet gehaald worden, dreigen er moeilijkheden. Dat maakte Kris Peeters (CD&V) de afgelopen dagen duidelijk. Eerder liet hij de inkomsten uit de effectentaks aan de fiscale vrijstelling voor aandelenbezit koppelen.

De regering heeft zoals steeds vooral zichzelf te vrezen. Vakbonden zullen het beleid niet keren, tenzij er zoveel druk is dat CD&V en werkgevers om meer sociale vrede vragen. Van de oppositie gaat weinig gevaar uit.

CdH zoekt aansluiting bij CD&V, nu de relaties met grote broer PS verbroken zijn. Dat is historisch. Na de breuk bij het Lambermontakkoord (2001, Milquet weigerde in te gaan op de vraag van fractieleider Leterme om dat paarse akkoord niet te steunen), de naams- en inhoudsverandering van PSC in cdH in mei 2002, de weigering in 2007 om premier Leterme aan zijn staatshervorming te helpen en de jarenlange vrijage met de PS, is deze terugkeer van de centrumfamilie een belangrijk signaal. De voortzetting van deze regering wordt er waarschijnlijker door. CdH solliciteert voor de volgende federale regering en rijdt wellicht straks met de oppositierem op.

Het VB is klein, de PTB enkel mediageniek. De gekwetste PS wacht nog jaren hoongelach bij elke linkse demarche in de Kamer. Di Rupo en Onkelinx (PS) zijn aan hun laatste jaren als leiders bezig, velen zien hun protest als stuiptrekkingen.

Groen voelt rugwind maar is te zegezeker. De aanmatigende claim dat hen het linkse leiderschap toekomt, is gebaseerd op hoop, nog niet op verkiezingen. Het Calvo-syndroom bedreigt de partij: een hoofdrol in het theater maakt nog niet geliefd of meest gewaardeerd. Dat ook John Crombez (sp.a) onrust in eigen rangen en de Leuvense brompot tegenkomt, stelt bij sp.a niet het grootste probleem. De linkse en centrumpositie over asiel, migratie en gemeenschaps -vorming zijn binnen duidelijk, buiten niet gekend of enthousiasmerend. Sp.a krijgt haar agenda niet in de markt gezet, gaf Crombez in De Morgen terecht toe.

Als ze bij Michel I hun zomerakkoord goed uitgewerkt krijgen en hun sociale flanken beter afschermen, zijn ze misschien vertrokken voor meer dan het komende politieke jaar.