Kieskoorts aan KU Leuven
De KU Leuven maakt zich op voor de rectorverkiezingen van morgen. Uitdager Luc Sels staat voor een bijna onmogelijke opdracht. Huidig rector Rik Torfs kan immers een uitstekend rapport voorleggen. 'In zekere zin gaat de vergelijking met Piet De Somer, de grootste rector die we hebben gehad, wel op.'
"Ontoelaatbare gedragingen." Zo spreekt bedrijfssocioloog Luc Sels, de uitdager van Torfs, over een e-mail van Jos Vaesen, directeur-generaal van de rectorale diensten. Vaesen gaf aan een vicerector mee dat een kleine groep professoren morgen in het buitenland verblijft. Van wie "betrouwbaar" is, zou een volmacht gevraagd kunnen worden. Sels diende prompt een klacht in bij de verkiezingscommissie, waar Vaesen ook toe behoort, en gaf in De Standaard aan "gechoqueerd" te zijn.
Het zorgt ervoor dat ook aan de KU Leuven de kieskoorts oploopt. Toch stellen academici zich vragen bij de klacht van Sels en hoe die zo snel in de media belandde. Zo roept Vaesen nergens expliciet op om op Torfs te stemmen en lijkt hij vooral aan te moedigen dat iedereen gebruik moet maken van het stemrecht. "Een personeelslid met een onberispelijke staat van dienst wordt, zonder dat de verkiezingscommissie is samengekomen om de feiten te bekijken, zomaar publiekelijk aan de schandpaal genageld", meldt een professor in een brief aan deze redactie. "Waar blijft het recht op verdediging? Het doorsturen van deze klacht naar de pers toont een genadeloze ambitie."
Ook Herman Daems, voorzitter van de verkiezingscommissie, ziet in eerste instantie geen graten in de e-mail van Vaesen. "Voor zover ik nu kan oordelen, is er geen onoorbaar gebruik geweest van gegevens of informatie die eigen zijn aan de universiteit. Er is eerder een ongelukkige samenloop geweest van zaken die beter gescheiden waren geweest."
Zakelijkheid
Sels, decaan van de faculteit Economie, heeft zo leven geblazen in een eerder zoutloze campagne. Hij probeert de kiezer te overtuigen met 'KU Leuven+', een gedegen programma waarin geen grote koerswijzigingen staan. Hij profileert zich wel als een zakelijk bestuurder, een manager. "Als je een zittend rector wilt verslaan, moet je een duidelijk profiel neerzetten", zegt een professor met bestuurservaring. "Dat is niet echt gebeurd. Je moet al heel aandachtig zijn programma lezen om de verschillen te zien."
Volgens Jo Tollebeek, decaan van de faculteit Letteren en een genuanceerd, maar kritisch waarnemer van het beleid van Torfs, ligt het verschil vooral in het karakter. "De zakelijkheid van Sels kan een troef zijn, maar kan evenzeer leiden tot een overmatige aandacht voor structuren. In zijn eigen faculteit zijn bijvoorbeeld extra tussenniveau's ontstaan waardoor het stroperiger is geworden. Sels kijkt, net als Karen Maex (die het in 2013 moest afleggen tegen Torfs, RA), meer naar hoe je de universiteit het efficiëntst kunt besturen. Torfs denkt, net als Herman Van Goethem in Antwerpen, meer na over de plaats van de universiteit in het kennislandschap en de samenleving."
Een verschil dat onlangs zichtbaar werd in een dubbelinterview in het Leuvense studentenblad Veto. Torfs en Sels kregen de vraag met welke oud-rector zij zich identificeren. Sels koos na enige aarzeling voor Mark Waer, die tot 2013 de KU Leuven leidde. Een opmerkelijke keuze, omdat het rectorschap van de charmante Waer niet meteen als het meest krachtdadige bekendstaat. Zo zullen de meeste academici zich vooral de oeverloze discussie over de rol van de 'K' in KU Leuven kunnen herinneren.
De voorkeur van Torfs is even uitgesproken als tegenovergesteld. Hij richt zich naar Piet De Somer, die de universiteit van 1968 tot aan zijn dood in 1985 bestierde en mag worden gezien als de geestelijk vader van de moderne KU Leuven. De Somer zette zich af ten opzichte van de katholieke kerk, maar toonde zich ook ambitieus. De keuze van Torfs is daarom niet alleen een eerbetoon, maar is ook de meetlat waartegen hij de prestaties van zichzelf en zijn ploeg afzet.
"Torfs trekt zo de grootste rector van onze universiteit naar zich toe", zegt historicus Tollebeek. "En in zekere zin gaat die vergelijking wel op. De Somer was op politiek en maatschappelijk vlak ook zeer uitgesproken. Zo vond hij eveneens dat de KU Leuven op het voorfront moest staan. De Somer hield zo in de jaren 80 een zeer memorabele toespraak tegen de kernraketten." Torfs wijdde op zijn beurt in september 2015 de openingsspeech van het academiejaar aan de vluchtelingencrisis en riep op tot meer solidariteit.
Politiek toneel
De KU Leuven heeft ook haar plek op het politieke toneel teruggewonnen. Waar ze in de jaren voor Torfs lijdzaam regeringsbesluiten moesten ondergaan, denk maar aan de taalvereisten waar professoren die in het Engels willen lesgeven aan moeten voldoen, werd die trend de afgelopen vier jaar omgebogen. Torfs kreeg een versoepeling van de taalwetgeving voor elkaar en slaagde erin om de vaak bekritiseerde inspecties van de opleidingen af te schaffen en te laten vervangen door een minder bureaucratische instellingsreview. In eigen rangen werd de biosketch ingevoerd, waardoor bij promoties meer naar de kwaliteit van het onderzoek wordt gekeken. Ook steeg de KU Leuven in internationale rankings.
Zo'n diepe verdeeldheid als bij de verkiezingen aan de UGent viel tot nu in Leuven niet te zien. Torfs legde de voorbije dagen wel alvast de klemtoon op rust en sereniteit.