Rijke Russen zoeken nieuw jachtgebied

Is de halve Amsterdamse grachtengordel straks in handen van vermogende Chinezen, Russen en Arabieren? Burgemeester Eberhard van der Laan, van de sociaaldemocratische partij PvdA, vreest van wel. Hij noemt het fenomeen een van de 'grote risico's' van Amsterdam.

"En de hele gemeenteraad vindt dat met mij", zegt Van der Laan in de Nederlandse krant Het Financieele Dagblad (FD). "We vinden allemaal dat Amsterdam een stad moet blijven voor alle Amsterdammers. Het opkopen van panden moeten we absoluut niet willen. Het bedreigt de leefbaarheid en het sociale evenwicht in de stad."

Eerder deze maand meldden verscheidene Nederlandse media al dat rijken uit Europa en de rest van de wereld op Amsterdams vastgoed azen. Zo kwam een historisch pand aan de Herengracht volgens het FD deze zomer in handen van de Turkse miljardair Erman Ilicak voor een recordprijs van 6,7 miljoen euro. In het voormalige Paleis van Justitie aan de Prinsengracht plant een Chinese investeerder een luxehotel.

De reden voor de koopwoede ligt voor de hand: Amsterdam is over het algemeen een stuk goedkoper dan pakweg Londen en Parijs, en evengoed centraal gelegen, op een boogscheut van een grote luchthaven. Volgens vastgoedexperts is het een gewilde beleggingsplek, zeker nu veel mensen op zoek zijn naar een veiliger investering dan de beurzen.

Maar behalve gewone investeerders zouden ook speculanten op de loer liggen, die vooral hopen snel veel geld te verdienen gezien de schommelende prijzen van de laatste jaren op de Nederlandse huizenmarkt. Dat de historische panden aan de grachtengordel redelijk uniek zijn en beperkt in aantal maakt ze enkel nog aantrekkelijker als investering.

Van der Laan huivert bij de gedachte dat Amsterdam straks Londen achternagaat, waar de huizen zowat onbetaalbaar zijn geworden en tal van prachtige appartementen maanden per jaar leegstaan omdat hun buitenlandse eigenaars in de praktijk elders wonen. Waar sommige wijken bijgevolg spookbuurten worden, waar de ene na de andere slager en kapper de deuren moet sluiten. Waar de lokale bevolking noodgedwongen moet uitwijken naar de rand.

Makelaar Pieter Joep van den Brink merkt dat Amsterdam meer in trek is bij rijke buitenlandse kopers. "Voor 5 à 10 miljoen kunnen ze hier een veel betere woning krijgen dan in Londen of Parijs." Maar van een overrompeling of prangend probleem wil hij niet spreken. "Negentig procent van de huizen wordt nog altijd voor minder dan 350.000 euro verkocht, bedragen die voor Amsterdammers nog te doen zijn. Maar ik kan natuurlijk niet in de toekomst kijken. Het kan snel gaan. Vijf jaar geleden hadden we bijvoorbeeld ook niet verwacht dat Amsterdam zo veel toeristen zou lokken. We bevinden ons stilaan in hetzelfde schuitje als Barcelona of Venetië."

Expats

Nu Londen en Parijs minder aantrekkelijk zijn geworden voor vermogende buitenlandse investeerders, zullen ook Belgische steden als Brussel en Antwerpen meer in hun vizier komen, voorspelt Van den Brink. Iets wat Belgische vastgoedexperts ook al opgemerkt hebben, zij het niet in dezelfde mate als in Amsterdam.

"Geld zoekt altijd een weg", zegt John Romain van Immotheker. "Met de crisis zijn veel vermogende mensen op zoek gegaan naar een veilige investering als vastgoed." En dan kijken ze naar plekken waar verwacht wordt dat de koopkracht nog zal toenemen.

Romain heeft het in België dan vooral over de driehoek Brussel-Antwerpen-Leuven. "In de kernsteden is het voor een modaal Belgisch gezin van vier met een inkomen van pakweg 3.000 euro per maand al heel moeilijk om nog een goede woning te vinden, zo niet onmogelijk." Buitenlandse kopers zijn zeker niet de enige reden, maar dragen wel bij tot het fenomeen, toch zeker in gemeenten als Ukkel, Woluwe en Sint-Gillis. "In Brussel heb je veel expats, een goede verbinding met Frankrijk en een fiscaal voordeel tegenover Frankrijk. Echt tegenhouden kun je dat niet."

Een toename van echte speculanten uit het buitenland zien vastgoedexperts niet meteen in België. Daarvoor zouden onze prijzen niet genoeg schommelen. "Brussel is dan wel goedkoop in vergelijking met andere wereldsteden, een huis of flat met een meerwaarde van 10 procent verkopen na een jaar, zoals in Londen het geval was, lukt niet", zegt Philippe Janssens van adviesbureau Stadim. "Amsterdamse grachtenpanden zijn ook uniek, iets vergelijkbaars bij ons heb je enkel in Brugge."