Hoe de mens slimmer werd dan de kip
Eén enkele moleculaire verandering in onze cellen kan verklaren hoe de mens het slimste dier op deze planeet werd. Dat schrijven wetenschappers in het gerenommeerde tijdschrift Science.
Biomoleculair onderzoek aan de Universiteit van Toronto toont hoe een kleine verandering in het eiwit PTBP1 de aanmaak van hersencellen kan aanvuren. Alleen zo zijn simpele hersenen, vergelijkbaar met die van een kikker, kunnen evolueren tot de ingewikkelde breinen van gewervelde zoogdieren zoals wij.
De evolutietheorie van Darwin ligt daarmee helemaal niet omver want het blijft gaan om een evolutie richting almaar complexere vormen. Maar de onderzoekers hebben uitgevist hoe verschillen tussen de hersenen van gewervelden zijn kunnen ontstaan. Ergens is er in de richting van de mens een kleine maar cruciale 'sprong' gemaakt waarbij cellen "meer aangespoord worden om hersencellen te worden".
Neem kikkers en mensen. Die ontwikkelen zich al 350 miljoen jaar apart en hebben erg verschillende hersencapaciteiten. Maar wij delen met de kikker opmerkelijk veel genen om organen te bouwen.
Nu blijkt dat PTBP1 in verschillende versies bestaat en ervoor zorgt dat bij de aanmaak van eiwitten door die genen hersencellen aangemaakt worden. Andere dieren hebben een andere versie van het eiwit dat die aanmaak veel meer afremt, zo leggen de wetenschappers uit in Science.
Om dat aan te tonen, gingen ze aan de slag met cellen van kippen, waar ze de 'zoogdieren'-versie van PTBP1 aan toevoegden. Dat zette inderdaad processen in gang in de kippencellen die typisch zijn voor de evolutie richting zoogdierenhersenen. Die twee versies van het eiwit lijken de cruciale splitsing in de weg geweest te zijn richting een complex zoogdierenbrein.