Direct naar artikelinhoud

Zoveel meer dan 'die acteur uit Harry Potter'

In menig in memoriam werd de in het afgelopen weekend overleden John Hurt (77) weggezet als 'de acteur uit Harry Potter-films'. Een mens zou bijna vergeten dat de Britse acteur talloze topfilms nog net iets beter maakte.

Iedereen kent zijn karakterkop, maar vraag om tien films op te sommen waarin John Hurt meespeelde en je stoot halverwege op een ongemakkelijke stilte. Nochtans wordt Hurt door kenners terecht als geniale film- en theateracteur geroemd. Met een cv waarop naast Harry Potter-films The Elephant Man, Alien, 1984, Midnight Express, V for Vendetta, Snowpiercer, Only Lovers Left Alive én Tinker, Tailor Soldier Spy prijken, om er maar enkele te noemen, mag dat ook geen verrassing zijn. En toch geraakte Hurt bij het grote publiek nooit zo bekend als generatiegenoten zoals pakweg Anthony Hopkins, Ian McKellen of Michael Caine.

Dat er aan een van zijn doorbraakrollen - The Elephant Man van David Lynch - zoveel make-up en prothesen aan te pas kwamen dat de man onherkenbaar was, zal er wellicht niet aan hebben geholpen. En iedereen herinnert zich wel de gruwelijke scène uit Alien, weinigen hadden op dat moment oog voor het hoofd van de acteur uit wiens lijf een monster spatte.

Hurt moest, wat zijn filmcarrière betreft, ook vaak genoegen nemen met de betere bijrol. Het ontbrak hem ook aan het zogezegd 'geschikte' uiterlijk om de mooiemannenhoofdrollen weg te kapen. Toch slaagde de acteur er quasi altijd in om vanaf de zijlijn de prent naar een hoger niveau te tillen met zijn prestatie. Zoals in een van zijn laatste rollen die hij inblikte voor zijn dood, in de film Jackie met Natalie Portman als de weduwe van John F. Kennedy.

Rauwe stem

Even herkenbaar als zijn doorleefd gezicht, dat melancholie uitstraalde en hem zo gegeerd maakte voor de rol van kwetsbare of gekwetste personages, was Hurts stem. Rauw, alsof hij grint had doorgeslikt. Zijn stem was zijn voornaamste gereedschap waarmee hij kwetsbaarheid en soms ook hardheid kon uitdrukken. Zijn voice-over kleurde films als Dogville, maar ook The Black Cauldron, de geanimeerde versie van The Lord of the Rings en de BBC-reeks Merlin hadden helemaal anders geklonken zonder Hurt.

In totaal mocht Hurt, bij wie in 2015 kanker werd vastgesteld, liefst 143 film - en televisierollen (zoals de serie Doctor Who) op zijn naam schrijven, naast verschillende theatervoorstellingen. Met The Elephant Man en Midnight Express haalde hij wel Oscar-nominaties binnen, maar een beeldje winnen deed hij nooit.