'Ik vind het heerlijk om geadoreerd te worden'

Primeur 1: na acht seizoenen komt er deze zomer geen vervolg meer op de zomerreeks Hotel M. Primeur 2: op dit eigenste moment legt Marcel Vanthilt samen met Luc Van Acker en Jan Vanroelen de laatste hand aan een nieuwe cd van Arbeid Adelt. Primeur 3: het eerste tipje van primeur 2 wordt op 22 april gelicht in de Antwerpse Roma.

Om het verhaal compleet te maken verschijnt er naar aanleiding van Record Store Day een fraaie vinyl met naast bekend werk ook drie niet eerder uitgebrachte nummers. Bovendien is er in de gerenommeerde Antwerpse platenzaak Coffee & Vinyl straks een fototentoonstelling te zien over de groep.

Ook is Vanthilt samen met Wannes Cappelle, Guy Swinnen en Stefaan Degand te zien in Manische mannen, een muziektheatervoorstelling die - zo staat het in de perstekst - 'de laatste twijfels over het geestelijk welzijn van het sterke geslacht wegneemt'. Vanthilt heeft de avond voor ons gesprek net de première achter de rug, en zakt hoorbaar hees in zijn zetel als we elkaar ontmoeten op het Antwerpse Zuid. "Vijfhonderd mensen die applaudisseren terwijl je zélf nog volop aan het nadenken bent over wat je op dat podium staat te doen: dat blijft kicken. Ik heb me gisteravond voorgenomen om volgend jaar weer een soloshow te maken. Niet dat ik kan wat Wim Helsen kan. Maar het valt te proberen." En hup: primeur nummer 4. Druk druk druk, dus.

Die kick van het optreden, is dat ook de reden waarom Arbeid Adelt straks weer op tournee gaat?

Marcel Vanthilt: "Ja. Die reünie voor ons Rewind-concert in de Ancienne Belgique dateert intussen toch alweer van vier jaar geleden, en sindsdien bleven de vragen komen. Sinds in oktober een box met ons verzameld werk werd uitgebracht, zijn we nog méér gaan spelen. Daarbij viel op dat het publiek weliswaar voor 20 procent uit fans van vroeger bestond - in Eeklo had je nog steeds diezelfde twee kerels met dezelfde jas en dezelfde zonnebril op - maar voor de rest stond er vooral veel nieuw volk voor het podium. Mensen die te jong waren om ons destijds live te kunnen zien, en in het beste geval ooit een flard 'Lekker westers' of 'De dag dat het zonlicht niet meer scheen' op de radio hadden gehoord. Of enkel de begintune van Belpop kenden. Als we ook jonge twintigers kunnen overtuigen, beantwoordt de vraag of Arbeid Adelt in 2015 nog bestaansrecht heeft zichzelf."

Los daarvan: hebben jullie die vraag ook aan elkaar gesteld?

"Natuurlijk. We willen niet zielig zijn. Het is ook niet onze ambitie om in het Diamond Awards-circuit terecht te komen, maar als ze ons vragen ga ik het wél direct doen. Omdat je dan even lekker kunt cashen. Alleen is geld geen doel op zich. We hadden zin om met drie iets creatiefs te doen, en dus moesten we alleen onszelf overtuigen.

"Natuurlijk is het belangrijk om nog relevant te zijn in de buitenwereld. De lat ligt vandaag veel hoger dan dertig jaar geleden. Alles komt en gaat veel sneller, en zowel in dance als dubstep - ons segment - zijn de producties veel beter. De concurrentie is moordend, dus het komt erop aan je best te doen. Maar dat het moeilijk wordt, vind ik net goed.

"Dan rest er nog een kwestie: hebben we nog een plaats in de Nederlandstalige popmuziek? Raymond is natuurlijk niet kapot te krijgen, maar van de new wave-generatie heb je bijna niemand meer. Kortom: als we het muzikaal wat extremer maken, met sloganeske, anarchistische, Paul van Ostaijen-achtige Nederlandstalige teksten, komen we toch weer uit bij iets dat niemand anders doet."

Niettemin: ik voorspel dat jullie straks als bijna-zestigers flink in de wind zullen staan. New wave en nostalgie gaan zelden samen.

"Dat besef ik. Misschien zegt iedereen straks: geniet er nog even van, maar op jullie leeftijd had dit niet echt gemoeten. Ach, al bij al ben ik er gerust in: onlangs traden we op in Nederland, waar toevallig ook wat Engelsen in de zaal zaten. Die vonden het very strange en very bizarre. Een mooi compliment, want ik hou van raar en bizar."

Was Arbeid Adelt zijn tijd vooruit toen jullie begonnen?

"Dat denk ik niet. We hebben gewoon 1+1+1 gedaan. Je had Deutsch-Amerikanische Freundschaft, twee mannen met een taperecorder. Zo zijn wij ook begonnen. Lavvi Ebbel was heel duidelijk op de B-52's geïnspireerd, en Arno had voor TC Matic vast wel eens een plaat van Gang of Four gehoord."

Opmerkelijke vaststelling: niet alleen Arbeid Adelt, maar ook jullie generatiegenoten Lavvi Ebbel, De Brassers en Aroma Di Amore treden sporadisch weer op. Wat denk je? Een late midlifecrisis?

"Dat speelt ongetwijfeld mee. We zijn midlife and kicking, willen bewijzen dat we het nog kunnen. Noem het: streven naar een eeuwige jeugdigheid. Het is heel vervelend dat het zo verslavend is om op een podium te staan. Anderhalf uur loosgaan maakt echt een ander mens van je. Heb je 20.000 Nights on Earth gezien? Daarin zegt Nick Cave letterlijk dat hij op die paar meter tussen de backstage en het podium écht iemand anders wordt. Heel herkenbaar.

"Als de mensen het tof vinden, is optreden het leukste wat er is. En als ze het niet fijn vinden eigenlijk ook. Want dan wordt het of spannend, of gênant, of agressief, of gevaarlijk. Het is altijd interessant. En eerlijk: ik vind het heerlijk om geadoreerd te worden. Heel nadelig voor het thuisfront, wel. Ik zeg altijd tegen mijn vrouw dat ze me graag moet zien, waarop zij terecht opmerkt dat ik te veel adoratie gewend ben. Door vaak in de spotlights te staan en voor televisie te werken. Want daar is er altijd wel iemand die vraagt of ik wat wil eten, en erop toeziet dat mijn haar goed zit en ik passende schoenen draag. Natuurlijk is dat niet vanzelfsprekend, maar in mijn job is het dat wél."

Heb je het nodig om bewonderd te worden?

"Ik wil graag gezien worden, ja."

Tussen graag zien en adoreren gaapt nog wel een kloof of twee.

"Mja. Bij mij is het toch echt: pak me vast en kus me van boven tot onder. Elke dag opnieuw. Maar goed: dat los ik thuis wel op. (lacht) Het klinkt toch niet verkeerd om te zeggen dat ik ervan geniet om op het podium te staan? En dus is het aan mij om iets te bedenken dat een publiek amuseert. Als op het einde van een voorstelling de hele zaal rechtstaat, ben ik dolgelukkig. Dat laatste applaus, daar doe ik het voor. Want dat is het luidste. Al die blije gezichten maken mij ook gelukkig. Eigenlijk heb ik dat pas beseft toen we voor tienduizend mensen op Sinner's Day stonden. Natuurlijk: af en toe zie je ook iemand vertrekken. Maar desnoods blijven we spelen voor die ene vent die het wél geweldig vindt."

Haal je dezelfde voldoening uit je televisiewerk als uit een optreden met Arbeid Adelt?

"Natuurlijk niet. Bij de groep is alles wat we doen door ons drieën goedgekeurd, en voor de rest heeft niemand zich te bemoeien. Er komt geen vrouw, manager, geldschieter of platenfirma tussen. Op tv gaat het nooit zo. Daar voer ik altijd uit wat iemand bedacht heeft. Ik doe dat wel graag, maar het heeft toch meer van een echte job.

"Bovendien: talkshows scoren niet meer zo geweldig op de VRT. Dat merk je niet alleen aan de dalende kijkcijfers voor Café Corsari en Bart en Siska, maar ook Hotel M scoorde vorige zomer niet meer zo goed. Het zijn altijd dezelfde BV's die dezelfde verhaaltjes en dezelfde promopraatjes komen opdissen. Misschien zou het wel wijs zijn om even stil te staan bij wat Thomas Vanderveken doet in Alleen Elvis blijft bestaan. Want dat werk duidelijk wél: één lang gesprek met iemand die in sommige gevallen zelfs totaal onbekend is. Maar waar je wel anderhalf uur naar blijft kijken omdat er een boeiende mens aan het woord komt."

Ik wil de fijne sfeer hier niet verpesten, maar van die drang naar diepgang heb ik ook nooit wat gemerkt bij Hotel M.

"Klopt. Dat was echt 'gooi binnen, smijt buiten'. En tussendoor even wat voorgekauwde anekdotes aframmelen. Maar daar zijn ze bij de VRT nu dus over aan het nadenken. Er komt sowieso geen vervolg meer op Hotel M. Het hele zendschema is trouwens omgegooid. De zomer begint vanaf nu ook bij de VRT op 1 juli. Vorig jaar was dat al op 26 mei. Dan zitten jongeren midden in de examens, en zijn hun ouders nog druk aan het werk. Nu trekt Café Corsari het tot eind juni, dan begint de Ronde van Frankrijk, en wat daarna komt weet ik niet. Ik ben in elk geval niet geboekt deze zomer, en dat is geen drama.

"Ik heb Hotel M acht jaar gedaan. Ik wil nog wel een praatprogramma doen, maar in dat verpakkinkje heb ik het wel gehad. Tussen 15 juli en 15 augustus gebeurt er sowieso geen hol. Niet evident dus om dan elke avond een uur televisie te maken. Voor je het weet heb je een programma vol acteurs die tegen het najaar dit of dat aan het filmen zijn, maar daar nog niks over mogen zeggen. Je zit dus noodgedwongen met een boel vulling.

"De wereld draait door bewijst dat het anders kan. Matthijs van Nieuwkerk slaagt erin om wat in principe ook maar een format is zodanig te verpakken dat het toch elke dag als iets nieuws aanvoelt. De ene avond kijk je naar een zwaar politiek debat over een begrotingstekort van heb ik jou daar. En de dag nadien zit de Zangeres Zonder Naam aan tafel en maken ze er een compleet carnavalsfeestje van. Niemand die dat vreemd vindt, omdat Van Nieuwkerk dat kan dragen. En omdat hij enkel de dingen doet die hem interesseren."

Zie je in Vlaanderen iemand die dat ook in zich heeft?

"(veert op) Ik kan dat! Maar dan moeten ze me the guy in charge laten zijn, en niet het uitvoerende pionnetje. In alle goeie talkshows ter wereld is dat het geheim: de gastheer moet het geheel dragen. Lieven Van Gils in Reyers laat was top. Laat hem zo'n programma invullen naar eigen smaak en goesting. Want waarom zou je hem onderwerpen opdringen die hem niet liggen? Hij kan dat. Ik ook.

"Voetbal is mijn ding niet, maar ik volg het wel. Ik maak me dus wel sterk dat ik een boeiend gesprek met pakweg Glenn De Boeck kan voeren. Als je van nature in mensen geïnteresseerd bent, kan het eigenlijk niet foutlopen. En ik ben in alle mensen geïnteresseerd. Zelfs in gekken."

Nog even terug naar het hier en nu: Arbeid Adelt werkt momenteel dus voor het eerst in bijna een kwarteeuw aan nieuwe songs. Hoe klinken ze?

"De songs zijn nog niet klaar, maar we gaan in de Roma toch al proberen om wat nieuwe dingen te spelen. Enfin: ik heb het daar met Luc en Jan nog niet over gehad, maar toen je belde om af te spreken dacht ik: ze zullen het wel in de gazet lezen. (lacht) Het komt er vooral op aan om alles samen te voegen. Want zo gaat dat met de technologie van vandaag: je hoeft elkaar niet meer te zien als je samen een plaat maakt. Een van de volgende dagen ga ik thuis dertien teksten inzingen op hun backingtracks. Gewoon: microfoon op de laptop aansluiten en hup!

"We keren terug naar het begin, dus het wordt zo simpel, zo rudimentair mogelijk. En loeihard. Eén nummer heet 'Bedankt en tot ziens'. (declameert) 'Er komen tijden dat men je gaat mijden / Er komt een dag dat je zelfs afwezig niet meer afwezig bent." Vorig jaar is mijn moeder gestorven, en daardoor ben ik gaan nadenken over vergankelijkheid. Na je dood wordt je huis leeggehaald, en al de spullen waar niemand nog wat mee aankan worden verkocht of verbrand. Soms hou je hooguit nog een vaas en een foto over. En als ik doodga smijten mijn kinderen die vast ook weg. Dus wat is een leven? Niet eens een eeuw, en dan wordt het uitgewist. Ik vond dat mijn teksten moesten weerspiegelen wie ik vandaag ben. Yevgueni en Buurman zijn goed in zachte poëzie en kleine bedenksels over de wereld. Daar is niks mis mee. Maar zelf ben ik daar niet mee bezig."

Waarmee dan wel?

"(denkt lang na) Met de aanhoudende bizarheid van alles. Neem nu het hoogst eigenaardige hashtag-fenomeen. Opeens bestaat dat. Het betekent niks, maar plots gebruikt iedereen dat. Omdat wat je te zeggen hebt op die manier kennelijk een stuk interessanter oogt. De digitalisering zou alles gemakkelijker en interessanter moeten maken. Vanuit je zetel komt de wereld binnen, zogezegd. Terwijl ik vaststel dat alles op die manier nodeloos ingewikkeld wordt.

"Ik probeerde gisteren een afspraak met de kapper vast te leggen, voor over twee weken. Die wilde ik veranderen, maar daarvoor moest ik naar de website, waar me verzocht werd om in te loggen met een paswoord dat ik niet had. Dat moet ik dan aanvragen. Maar eens ik het had bleek het niet te werken. Totale chaos. Maar daar zit dan een nummer in. Het heet 'Apparaat', en is vanaf september verkrijgbaar in de betere platenzaak."

Manische mannen loopt nog tot 29 mei. www.sad.be.

In Coffee & Vinyl (Volkstraat 45, Antwerpen) loopt een foto-expo over Arbeid Adelt. De groep komt op woensdag 22 april naar De Roma (Turnhoutsebaan 286, Borgerhout). www.deroma.be