Legt N-VA in 2019 nieuwe staatshervorming op tafel?

Koen Algoed is vandaag secretaris-generaal van het departement Financiën en Begroting van de Vlaamse overheid. Tot vorig jaar was hij kabinetschef van Vlaams minister Philippe Muyters (N-VA). In een paper die bij het Leuvense onderzoekscentrum Vives verschijnt, en waarover Knack bericht, is hij hard voor de zesde staatshervorming. Die zadelt Vlaanderen op met budgettaire katers, klinkt het. Daarom is volgens Algoed een zevende staatshervorming nodig om die fouten recht te zetten.

Algoeds oproep komt er enkele weken nadat N-VA-Parlementslid Grete Remen in het Vlaams Parlement zei dat er meer bevoegdheden naar de deelstaten moeten om bedrijven beter te kunnen ondersteunen. Een nieuwe staatshervorming dus.

Nooit weggeweest

Dat doet de vraag rijzen of er wat begint te leven binnen N-VA. Plaatst de partij het communautaire weldra weer meer op de voorgrond? Er zit geen strategie achter, weerlegt Matthias Diependaele, Vlaams fractieleider en voorzitter van Objectief V, het N-VA-studiecentrum voor confederalisme. "Ik heb vanochtend aan de ontbijttafel voor het eerst gehoord dat Algoed daarmee bezig is. Het is zeer goed dat hij de problemen van de zesde staatshervorming nu wetenschappelijk aantoont, maar Algoed is een wetenschapper, geen politicus. Hij stippelt ons programma niet uit. Wij willen veel verder gaan: ons doel is het volledige confederalisme."

Ook partijwoordvoerder Joachim Pohlmann ontkent dat er een communautaire campagne op til is. "Dit is gewoon de realiteit van elke dag: hoe vaker je met het systeem geconfronteerd wordt, hoe meer je op de anomalieën botst. Dat was zo bij Grete, en dat is zo bij Koen Algoed."

Volgens VUB-politicoloog Dave Sinardet is dit hoogstens een signaal aan de achterban dat N-VA het communautaire niet loslaat. Bij de regeringsvorming in 2014 werd afgesproken om het communautaire deze legislatuur in de koelkast te stoppen, en te focussen op de sociaal-economische hervormingen.

Ook in de campagne voor de verkiezingen van 2019 zal het communautaire niet op de voorgrond staan. Voorzitter Bart de Wever kondigde al aan dat N-VA zich in de eerste plaats op identiteit, economie en veiligheid zal richten. "Maar natuurlijk zal er ook een communautair luik aan onze campagne zijn. Dat blijft de kern van onze partij", zegt een regeringsbron. "Het communautaire is nooit weggeweest voor ons", benadrukt Diependaele. "Die analyse blijven we maken: het confederalisme staat voorop. Ons communautair programma zal altijd deel uitmaken van de partij, en ook van ons verkiezingsprogramma."

Het is dus best mogelijk dat de Vlaams-nationalisten na de verkiezingen van 2019 een nieuwe staatshervorming op tafel leggen. Maar, voegt Diependaele eraan toe, N-VA wil geen zevende staatshervorming meer zoals er al zes geweest zijn. "Wie ziet het nog zitten om nog eens 541 dagen te onderhandelen, en je in kastelen op te sluiten om dan naar buiten te komen met een Quasimodo, een gedrocht? We zijn niet meer bereid om nog maar eens bij te sleutelen en uiteindelijk tot een akkoord te komen dat met spuug en plak aan elkaar hangt. We hebben een paradigmashift nodig."

Liever centrumrechts

Op welke termijn de onderhandelingen over dat confederalisme moeten worden opgestart, hangt af van de verkiezingsuitslag, zegt Pohlmann. "Maar als de kiezer ons ertoe verplicht om met de PS aan tafel te gaan, dan zal het maar over één ding gaan: het confederalisme."

Sinardet gelooft niet dat een nieuwe staatshervorming op een volledig andere manier tot stand kan komen. "Het is echt een mythe dat een propere staatshervorming mogelijk is. Voor een staatshervorming heb je veel partijen nodig, en het resultaat is dus altijd een compromis tussen vele belangen." Volgens hem zal het communautaire in 2019 dan ook niet hoog op de agenda staan bij N-VA. "Als N-VA verder kan gaan met centrumrechts, zal ze daaraan de voorkeur geven."