Hoe de NMBS 300 miljoen laat liggen
De NMBS heeft nog 300 miljoen euro aan onbetaalde boetes openstaan. Dat blijkt uit cijfers van minister van Mobiliteit François Bellot (MR). Hij wil de straffeloosheid aanpakken met administratieve boetes. 'Maar dat is gevaarlijk', meent reizigersvereniging TreinTramBus.
Stiekem roken, zetels vuil maken of instappen na het fluitsignaal. Vorig jaar schreef de spoorwegpolitie 2.746 boetes uit voor overlast op de trein. Meestal ging het om onschuldige feiten, zoals reizigers die hun voeten op de zetel leggen. Of iets minder onschuldige, zoals het veroorzaken van vertragingen. De boete bedraagt gemiddeld 136 euro.
Veel geld, zou je denken, maar toch is de opbrengst opvallend laag. Van de 374.308 euro aan boetes die vorig jaar werden uitgeschreven, is tot op heden 322.875 euro (86 procent) niet betaald. Dat blijkt uit cijfers die Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) opvroeg bij federaal minister van Mobiliteit François Bellot (MR).
Nog erger is het gesteld met de boetes die de NMBS zelf oplegt, onder meer aan zwartrijders. Vorig jaar inden de spoorwegen 3,9 miljoen euro, maar van dat jaar staat er nog een bedrag open van meer dan 39 miljoen euro. Sinds 2012 heeft de NMBS 296,4 miljoen euro aan onbetaalde boetes openstaan. Dat is een smak geld voor een overheidsbedrijf dat elke euro omdraait en wifi op de trein "te duur" vindt.
Vraag is: waar blijft het geld? Bij de reizigers, zo blijkt. Zij proberen hun boetes eindeloos aan te vechten. Ze gaan bijvoorbeeld niet akkoord met de raming van de schade die het spoor heeft geleden. Resultaat is dat de inning blijft aanslepen. En dat de NMBS advocaten en gerechtsdeurwaarders moet inschakelen. "Een gerechtelijke procedure die veel geld kost", zegt NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman.
Bellot belooft nu beterschap. Als het van hem afhangt, kunnen treinbegeleiders en stationschefs straks zelf boetes opleggen. Daarbij gaat het om administratieve boetes. Die zijn eenvoudiger en kunnen niet eindeloos worden vertraagd. "Er moet een einde komen aan de straffeloosheid", vindt Bellot. Hij heeft het over "gevaarlijk" en "asociaal" gedrag.
De nieuwe boetes bedragen 50, 100, 250 of 300 euro, afhankelijk van de ernst van de feiten. Deze zomer keurde het kernkabinet die bedragen al goed. Binnenkort volgt een tweede lezing op de ministerraad, waarna het voorstel naar het parlement gaat.
Voor Lahaye-Battheu komen de administratieve boetes geen dag te vroeg. "Het kan niet dat correcte reizigers moeten opdraaien voor anderen", vindt ze. Want terwijl overtreders hun boete ontlopen, is er bijvoorbeeld geen geld voor wifi op de trein. Een beslissing waar minister Alexander De Croo (Open Vld) gisteren verbaasd op reageerde. Maar spoorbaas Sophie Dutordoir houdt voet bij stuk. Wifi is te duur.
Niet gelukkig
Reizigersvereniging TreinTramBus zegt "niet onverdeeld gelukkig" te zijn met de nieuwe boetes. "Uiteraard kunnen wij zwartrijders niet verdedigen. Maar in het nieuwe systeem wordt de NMBS rechter en partij. Ze legt de boetes vast en kan ze ook zelf innen", zegt voorzitter Stefan Stynen. Hij vreest dat reizigers zich straks onvoldoende kunnen verweren.
En dat is wel degelijk nodig, klinkt het. "Spoorlopen wordt bijvoorbeeld streng beboet, terwijl het in sommige stations nog altijd moeilijk is om een perron te bereiken zonder over de sporen te lopen."