Turkse bommen op Koerden in Syrië
Het Turkse leger bombardeert sinds afgelopen weekend Afrin, een Koerdische enclave in Syrië. Het Turkse militaire offensief, Operatie Olijftak genaamd, lijkt op verrassende steun te kunnen rekenen van de Amerikanen.
Afrin is een geïsoleerde Koerdische enclave in het uiterste noordoosten van Syrië, aan de grens met Turkije. Na een week van dreigementen begon Turkije hier zaterdag met luchtbombardementen om de Koerden te verdrijven uit een 30 kilometer brede 'veiligheidszone' langs de Turkse grens.
Turkse en Koerdische defensiekanalen geven aan dat er ook sprake is van een grondoffensief. Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten zijn inmiddels zeven burgerdoden gevallen. Die berichten zijn oncontroleerbaar, want Afrin zit op slot voor onafhankelijke waarnemers.
Ook al is de militaire situatie ter plaatse onduidelijk, dit staat vast: met Operatie Olijftak zijn de internationale verhoudingen in de Syrische burgeroorlog nog ingewikkelder geworden dan ze al waren. Maandag zal op verzoek van Frankrijk de VN-veiligheidsraad bijeen komen om de situatie te bespreken.
Rol van de VS
Het Turkse offensief is gericht tegen de Koerdische militie YPG, die Afrin en de omliggende dorpen controleert. De Turkse president Erdogan ziet de YPG als een bedreiging voor Turkije. Opvallend genoeg bleek de Amerikaanse minister van Defensie, Jim Mattis, het daar gisteren mee eens. "Turkije heeft gerechtvaardigde zorgen over veiligheid", zei Mattis tegen een verslaggever van persbureau Reuters.
De VS dragen twee petten in Syrië: ze zijn in Noord-Syrië beschermheer van de Koerden, die IS wisten te verdrijven uit het gebied. Maar ze werken tegelijkertijd nauw samen met de Turken, die net als de Koerden een partner zijn in de internationale coalitie tegen IS.
Terwijl de VS de afgelopen weken even de kant leek te kiezen van de Koerden, buigt Mattis nu juist meer naar Turkije toe. Het offensief op Afrin is volgens de Amerikaanse defensieminister naar behoren door Erdogan aangekondigd en zal spoedig tot een ontknoping komen. "We werken aan hoe het nu verder moet. We komen eruit."
Turkije begon te dreigen met een offensief in Afrin nadat de VS eerder deze maand aankondigden 30.000 Koerden te willen opleiden voor een speciale grensbewakingsdienst langs de grens met Turkije. Die grensbewaking zou overigens niet actief worden bij Afrin, maar in een ander deel van de Koerdische regio, honderden kilometers verderop. Turkije ziet dat Amerikaanse voorstel als steun aan terrorisme.
'Huurlingen'
Amerika heeft uitdrukkelijk toestemming gegeven voor het Afrin-offensief, stelde de regering van de Syrische president Bashar al-Assad zopas in een persverklaring. Assad noemt de Koerdische militiesoldaten "huurlingen" en keurt hun aanspraken op een onafhankelijke regio af.
Maar terwijl de eerste Turkse bommen op Afrin vielen, kwamen er ook berichten binnen dat hetzelfde Assad-regime ook militaire konvooien van de Koerden richting Afrin doorlaat. Dat bericht werd bevestigd door Al Masdar, een website die aan de kant van Assads regime staat en die doorgaans de communicatielijn van Damascus volgt. Assad mag de Koerden dan als vijand zien, de Turken gelden blijkbaar als een nog meer te duchten tegenstander. In 2016 trokken de Turken ook al Syrië binnen, in de regio ten oosten van Afrin.
Volgens het Arabische tv-station Al Jazeera heeft Turkije de afgelopen weken in stilte strijders naar Syrië getransporteerd die vechten onder de vlag van de FSA, het Vrije Syrische Leger. Die rebellengroep vocht eerder tegen Assad en is jarenlang militair door het Westen gesteund. Volgens een lokale FSA-commandant zijn er inmiddels 25.000 FSA-strijders actief in Afrin - een aantal dat niet te controleren is. Zij zouden dorpen met een Arabische bevolking willen 'bevrijden' van de Koerden.