Vlaamse regering bepaalt menu 'Dagelijkse kost'
De Vlaamse regering gaf in 2012 een pak extra geld uit om tv-programma's te sponsoren, dat vooral naar de VRT vloeit. In ruil voor die fondsen en die van andere sponsors krijgen de financiers van programma's zoals Dagelijkse kost en Groenland inspraak in wat er te zien is.
"Rilettes van konijn, gegaard in Lambik." Het gerecht dat Jeroen Meus morgenavond klaarmaakt, oogt lekker. En hoewel hij zelf voor het recept gekozen heeft, blijken de handen van Meus niet helemaal vrij te zijn. Op vraag van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) kookt hij elke dinsdag en donderdag met een ingrediënt dat die marketingorganisatie naar voren schuift.
In ruil sponsort de VLAM het kookprogramma jaarlijks met 282.500 euro. Een fiks bedrag, maar de VLAM kreeg daarvoor ook de garantie dat de recepten van dinsdag en donderdag herhaald worden tijdens de zondagaflevering. Bovendien zit er in die uitzending een reportage over een binnenlands product. De VLAM geeft daarvoor adressen van plaatsen waar men kan opnemen.
Programmacharter
Het programma Groenland kreeg dan weer 75.000 euro van het Agentschap voor Natuur en Bos, dat onder de bevoegdheid van minister voor Natuur en Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) valt. Het doel van de subsidies was "Vlaanderen ontwikkelen en profileren als groen stedengewest". Om budgettaire redenen werd de sponsoring ondertussen stopgezet. Het tuinprogramma van Bartel Van Riet kan wel nog rekenen op 232.500 van de VLAM om 'groen van bij ons' te promoten. Voor die bijdrage mag de VLAM per aflevering het onderwerp van een rubriek aandragen.
Fabriek Romantiek ten slotte kreeg van de VLAM 30.000 euro om vijf thema-uitzendingen over bloemen en planten te maken, maar ook om voldoende bloemen en planten in de achtergrond van de opnamen te plaatsen.
De cijfers staan in de antwoorden op een parlementaire vraag die Vlaams Parlementslid Bart Tommelein (Open Vld) aan alle ministers van de Vlaamse regering stelde. Hij wilde weten hoeveel die vorig jaar uitgetrokken hebben om radio- en tv-projecten te subsidiëren die hun eigen beleidsthema's in de verf moeten zetten.
De vraag rijst of een sponsor als de VLAM zo veel invloed mag hebben op wat in bijvoorbeeld Dagelijkse kost of Groenland aan bod komt. In zijn eigen programmacharter - dat in 2011 werd aangescherpt na de discussie over Tournée Générale en biermerken die moesten betalen om aan bod te komen - schrijft de VRT dat het "de inhoud van programmaonderdelen, programma's of programmareeksen niet laat determineren of bepalen door externe financiers".
Volgens de VRT is er geen probleem, omdat de VLAM onder 'institutionele financiering' door overheden zou vallen. "De promotie die in deze programma's gevoerd wordt, is algemene promotie voor eigen Vlaamse producten (bloemen of groenten), wat wil zeggen dat een hele sector er baat bij heeft. Bij zo'n financiering kunnen afspraken worden gemaakt over het thema van een programma of programmareeks, steeds zonder afbreuk te doen aan onze redactionele onafhankelijkheid." Op zijn site omschrijft de VLAM zich nochtans als een privaatrechtelijke organisatie. De vzw wordt grotendeels gefinancierd door bijdragen van de leden en krijgt dit jaar ook 5 miljoen euro subsidie van de Vlaamse overheid.
Gulle ministers
Uit de antwoorden op de vraag van Tommelein blijkt dat de ministers in 2012 een pak guller waren dan in de eerste tweeënhalf jaar van hun mandaat, toen ze samen voor 5,7 miljoen subsidies uitreikten. Vorig jaar alleen al was dat bijna 3,8 miljoen euro, het geld van de VLAM niet meegerekend. De stijging komt er vooral door de 2,5 miljoen euro die minister-president Kris Peeters heeft uitgetrokken voor programma's over ondernemen. Onder meer Crème de la crème (vtm) en Topstarter (Eén) kregen zo elk een half miljoen euro.
Opvallend is dat de VRT in 2012 op een pak extra subsidies kon rekenen: bijna 1,5 miljoen euro of net geen 40 procent van het totaal. In de periode 2009-2011 kreeg de VRT maar 18,5 procent van de extra subsidies. De omroep kreeg van Peeters nog 560.000 euro voor een Ketnet- en een Canvasprogramma over ondernemen. Vlaanderen Vakantieland kreeg 240.000 euro van minister van Toerisme Bourgeois. Bij de commerciële zenders kreeg het vtm-project Levenslijn Kinderfonds 300.000 euro van minister van Mobiliteit Crevits (CD&V).
Bart Tommelein zegt problemen te hebben met die extra subsidies voor de VRT, omdat ze bovenop de vaste dotatie komen. "Als een beheersovereenkomst niet volstaat om een aantal speerpunten van het beleid te ondersteunen, moet die maar gedetailleerder worden uitgewerkt. Dan moet de regering niet meer met extra geld over de brug komen."