Iraniërs kunnen dromen van een eigen Facebookaccount
Het einde van de censuur op sociale media in Iran lijkt een stap dichterbij gekomen. De Iraanse minister van Cultuur heeft gezegd dat alle Iraniërs toegang behoren te hebben tot netwerken als Facebook.
"Niet alleen Facebook, ook andere sociale netwerken moeten toegankelijk zijn. Er zouden geen wettelijke beperkingen moeten zijn", zo werd minister Ali Jannati deze week aangehaald door het officiële persbureau Irna. Hij wil af van de hindernissen die de overheid voor deze sites heeft opgeworpen.
De websites van Facebook, Twitter en YouTube zijn geblokkeerd sinds 2009, toen Iraniërs massaal protesteerden tegen de uitslag van omstreden presidentsverkiezingen. Veel Iraniërs omzeilen de blokkade door gebruik te maken van proxy servers, ook al is deze digitale omweg illegaal.
De nieuwe president Hassan Rohani heeft meer dan eens beloofd dat de beperkingen op internet zullen worden opgeheven. Hij laat zich sinds zijn verkiezingscampagne gelden op Twitter, al zou hij tweets niet zelf versturen maar dat overlaten aan medewerkers. Verscheidene leden van zijn regering zijn actief op internet. De ministers Javad Zarif (Buitenlandse Zaken) en Bijan Zanganeh (Olie) houden een Facebookpagina bij.
Rohani kan de censuur niet op eigen gezag opheffen. Daarvoor moet hij een commissie overtuigen die het internet filtert. Over de blokkades lijkt verdeeldheid te bestaan tussen hervormingsgezinde politici en conservatieven, die zeggen dat ze de bevolking willen behoeden voor kwalijke invloeden.
In september waren Facebook en Twitter één dag vrij toegankelijk, dus zonder kunstgrepen. De kortstondige vrijheid werd van officiële zijde afgedaan als een technisch probleem, maar waarnemers vermoeden dat het ging om een test van de autoriteiten om te kijken hoe de Iraniërs zouden reageren als de sites werden geopend. Gezien de terugkeer van de blokkades hebben voorstanders van censuur snel een eind gemaakt aan het experiment.
Volgens minister Jannati is het filteren van internet zinloos omdat het de Iraniërs er niet van weerhoudt informatie te vergaren. Hij wees op de mislukte pogingen om buitenlandse satellietkanalen te storen en satellietschotels te verbieden. Eerder had Jannati zich uitgesproken tegen het al te fanatiek censureren van boeken. Wat hem betreft wordt het aantal verboden geschriften drastisch beperkt.
Onder het bewind van de conservatieve president Ahmadinejad, dat duurde van 2005 tot augustus dit jaar, werden de teugels aangehaald. Kritische bloggers riskeren arrestatie en langdurige celstraffen. De organisatie Verslaggevers zonder Grenzen, die jaarlijks een index publiceert over persvrijheid, bestempelde Iran tot vijand van internet.
Voorstanders van censuur zijn niet altijd consequent: ook geestelijken die zich ooit tegen internet uitspraken keerden, hebben nu een eigen blog of website. Tegenstanders van openheid lijken niet alleen bevreesd voor politieke opstandigheid, maar ook voor het ondermijnen van morele waarden. Google Trends leert dat in Iran zoektermen als 'seks', 'porno', 'vrouw' en 'download' het meest worden ingetikt.