Een gangster met vele gezichten
Canvas, vrijdag 17/5, 22u10
De gangster Jacques Mesrine was een tijdlang publieke vijand nummer één in Frankrijk. Hij werd een aantal keren gearresteerd, maar wist telkens weer te ontsnappen uit de gevangenis. Eén keer deed hij dat zelfs tijdens een proces door zijn eigen rechter te gijzelen. Hij overviel banken, wachtte soms tot hij de politiesirenes hoorde loeien en liep dan naar een andere bank vlakbij om ook dáár een hold-up te plegen. Hij vermomde zich zo vaak dat hij er de bijnaam L'homme aux mille visages aan overhield. Terwijl hij in heel Frankrijk door de politie gezocht werd, liet hij zich door journalisten interviewen. Tegen forse betaling uiteraard. Op 3 november 1979 werd Mesrine op klaarlichte dag en in volle verkeersdrukte aan de Porte de Clignancourt doodgeschoten door de Parijse politie.
Deze summiere samenvatting is voldoende om te begrijpen waarom de reputatie van Jacques Mesrine (1936-1979) nog tijdens zijn leven tot mythische proporties uitgroeide. Zijn dood - executie of niet? - heeft die mythe nog verstevigd. Zelf wist Mesrine dat het ooit zo zou aflopen. "J'ai assumé ma criminalité jusqu'au bout", noteerde hij in zijn autobiografie L'instinct de mort, die hij tijdens zijn opsluiting in 1977 schreef én gepubliceerd kreeg. Nog zo'n mediatieke stunt.
L'instinct de mort is ook de ondertitel van het eerste luik van de Franse biopic Mesrine van regisseur Jean-François Richet, met een magistrale Vincent Cassel in de titelrol. De film heeft, naar de zelfgekozen uitdrukking van acteur Cassel, een hoog camembertgehalte. Dit is inderdaad een typisch Franse film, gaande van de locaties, over de auto's tot en met de liedjes. Het verhaal wordt met krachtige streken geborsteld, opwindend in beeld gebracht en uitstekend vertolkt. De reconstructie van de verschillende tijdsperiodes oogt authentiek.
En, last but not least, Mesrine wordt zeker niet als een held afgeschilderd. Ja, hij kon vrouwen charmeren en de media manipuleren. En sommige exploten getuigden van een verbazingwekkende koelbloedigheid. Maar hij was ook een brutale geweldenaar en waarschijnlijk meervoudig moordenaar. Mesrine was hoe dan ook een man met vele gezichten.