'Bij abortus sta je er helemaal alleen voor'

Dom, onwetend, naïef, promiscue: er kleven heel wat etiketten op vrouwen die ongewenst zwanger raken. Lief zijn deze labels niet, en ze houden volgens Carine Vranken het taboe op abortus mee in stand. Zij staat aan het hoofd van Luna vzw, de koepel van abortuscentra. Zij lanceren vandaag een oproep naar vrouwen die ooit abortus hebben ondergaan, en vragen hen om uit de kast te komen.

"Elke vrouw die ooit te maken heeft gehad met abortus, is ook iemands vrouw, dochter, vriendin, tante of zus", zegt Vranken. "De vrouw die er op een gegeven moment voor kiest om een zwangerschap af te breken, kan op een ander moment kiezen voor het moederschap."

Nu slaan vrouwen die vaststellen dat ze per ongeluk zwanger zijn, zich nog te vaak voor het hoofd, zegt Vranken. "Ze denken meteen aan één ding: ben ik nu de enige vrouw die zo onnozel is om anno 2014 per ongeluk zwanger te worden? Terwijl die vrouw tijd en ruimte moet krijgen om zich over de essentie te buigen: wat betekent dit voor mij? Wil ik een kind, wil ik er nog een?"

Het is het enige moment in je leven dat een vrouw er helemaal alleen voor staat, zegt Diane De Keyzer. "Als je zwanger bent, beval je met je partner of op zijn minst een vertrouweling. Als je sterft, komt er volk naar de begrafenis. Zelfs bij euthanasie is het gebruikelijk dat je niet alleen bent. Maar zelfs de allerbeste vriendinnen vertellen elkaar niet over abortus."

Katholieke cultuur

De Keyzer schreef het boek De Engeltjesmaaksters, over de periode dat ongewenst zwangere meisjes noodgedwongen een beroep deden op breinaald en zeep. De wetgeving is ondertussen bijna 25 jaar oud, maar in de hoofden is er volgens De Keyzer nog niet gek veel veranderd. "We zijn misschien niet meer praktiserend, maar deze samenleving is toch gepokt en gemazeld in de katholieke cultuur. Die ziet abortus als kindermoord. Terwijl het meestal een noodzaak is."

Het gevoel alleen op de wereld te zijn, is vals. Anders dan bij een sterfgeval, ziekte of een relatiebreuk wordt er zo weinig over abortus gesproken dat vrouwen die het overkomt, de indruk krijgen dat zij de uitzondering zijn. Terwijl een op de vijf vrouwen op hun vijftigste te maken heeft gehad met abortus - in ons land, internationaal is dat ongeveer een op de drie. Het aantal afgebroken zwangerschappen, dat de afgelopen jaren telkens licht is gestegen, bedroeg volgens de laatst beschikbare cijfers 19.578 (in 2011). De gemiddelde leeftijd van vrouwen die naar een abortuscentrum komen, is iets ouder dan 27.

"Dat abortus enkel nodig is voor 16-jarige meisjes, is een mythe", zegt Vranken. "Een vrouw kan in haar leven ongeveer vierhonderd keer zwanger worden, in elke mogelijke levensfase tussen pakweg 15 en 55. Het lijkt eenvoudig om vruchtbaarheid te controleren, maar dat is het niet. Niemand wil een abortus. Niet elke zwangerschap is gepland, maar niemand wil ongewenst zwanger worden. Toch gebeurt het. En abortus hoort bij het leven."

Een keuze voor abortus is ook erkennen hoe belangrijk een kind is, zegt Vranken. "Je kunt niet een beetje zwanger zijn, of een beetje abortus doen. Als maatschappij gaan we meteen op onze achterste poten staan als er onverantwoord met kinderen wordt omgesprongen. Een keuze voor abortus is ook erkennen hoe belangrijk kinderen zijn. Eigenlijk breken vrouwen een zwangerschap af omdat ze het kind verantwoord willen opvoeden."

De Vlaamse, Waalse en Brusselse abortuscentra gaan daarom vandaag op zoek naar vrouwen van alle leeftijden die ooit een abortus hebben gehad met de vraag of zij zich willen laten portretteren. De campagnebeelden worden gemaakt door fotografe Charlotte Lybeer. Er worden geen namen genoemd, geen interviews afgenomen. Het initiatief is gebaseerd op een Britse campagne: 'No more names.' De affiches zullen volgend jaar verspreid worden, wanneer de Belgische abortuswet 25 jaar oud is.

www.abortionlaw25.be