Direct naar artikelinhoud

Terreur op tv, voetbal aan toog

Onze nieuwshonger is amper te stillen. De kijkcijfers van de journaals pieken dag na dag. We willen alles weten, maar erover spreken: dat liever niet. Hoe komt dat toch?

"Kom, laat het ons over vrolijkere dingen hebben." Een dooddoener die tegenwoordig op de werkvloer of in de kroeg geregeld van pas komt. Want hoewel we alles willen weten over het terrorisme - de journaals halen al dagen meer dan een miljoen kijkers - voelen veel Vlamingen niet de behoefte om er zelf nog uren over door te bomen. Heeft ons hoofd behoefte aan wat antiterreur om de echo van politiesirenes niet de hele dag lang te horen?

Volgens professor sociale psychologie Alain Van Hiel (UGent) doet een overload aan informatie veel mensen gas terugnemen. Deels omdat ze zich onderhand weer wat beter in hun vel voelen. "In de dagen na de aanslagen was de collectieve angst zeer groot. Intussen zijn er toch al significante maatregelen genomen, zoals die reeks arrestaties. Dat zorgt ervoor dat de rust in de hoofden weer enigszins weerkeert en dat er bij wat mensen toch een gevoel van verzadiging optreedt. Ze hebben er genoeg over nagedacht en gebabbeld en spreken dan tussen pot en pint weer liever over wat anders: het voetbal, de kinderen of het slechte weer. Bij persoonlijke angst, bijvoorbeeld om op een vliegtuig te stappen, ebt dat niet zo snel weg."

Voetzoeker

Al gaat het ook nu over een schijnbare rust. "Naargelang de situatie waarin iemand zich bevindt, kan dat terreurnieuws weer snel komen bovendrijven. Wie dit weekend naar het voetbal gaat en zijn wagen parkeert om naar het stadion te wandelen, zal weleens terugdenken aan die bomaanslagen. Als er dan iemand nog een voetzoeker laat knallen, kan dat meteen weer heel heftige reacties met zich meebrengen."

Dat terreuraanslagen zoals die van Parijs onze samenleving met zo'n complex probleem confronteren, speelt ook mee volgens Tim Smits, psycholoog en docent persuasieve communicatie aan de KU Leuven. "Ik heb het ook gemerkt dat de mensen er niet zo vlot over spreken en heb het er met mijn studenten al over gehad. Enerzijds is er die duidelijke nieuwshonger en toch willen we ons er niet zo graag over uitspreken. Dat komt omdat er geen duidelijke oplossing voor handen is. Moeten we IS aanvallen of dat net niet doen uit vrees voor wraakacties? Hebben ze de voetbalmatch te snel afgelast of was dat een goede beslissing? Wie zal het zeggen. Als de zaken niet zo klaar en duidelijk zijn, slikken mensen hun gedacht in. Over de zaak-Dutroux, de aanslagen van de CCC of pedofilieschandalen in de kerk dacht zo goed als iedereen hetzelfde. Dat sterkt het debat."

Want ook al zingt elk vogeltje zoals het gebekt is: eigenlijk praten we elkaar gewoon na. "In groep op een feestje is het zoals aan een kruispunt waar een verkeerslicht stuk is: iedereen blijft braaf wachten, tot de eerste oversteekt. En dan gaat iedereen mee. Dat is net zo wanneer we complexe problemen willen becommentariëren."