Banken moeten voortaan zichzelf redden
Wie moet betalen als banken dreigen om te vallen? De ministers van Financiën van de Europese Unie hebben afgesproken dat eerst aandeel- en obligatiehouders en grote spaarders moeten worden aangesproken om banken in nood te redden. De belastingbetaler en de kleine spaarder blijven buiten schot.
Europese banken moeten in de toekomst eerst zichzelf proberen te redden. De EU-ministers van Financiën zijn het in Brussel eens geworden over de aanpak wanneer een bank in de problemen raakt, en hoe ze gecontroleerd kan worden ontmanteld.
De ministers spraken een vaste volgorde af voor wanneer een bank dreigt om te vallen. Eerst zal er bij de aandeelhouders en obligatiehouders worden aangeklopt. Ook grote spaarders, van wie de tegoeden hoger liggen dan 100.000 euro, worden aangesproken. In het laatste stadium zouden ook andere banken, via een door de sector gefinancierd fonds, de bank moeten helpen redden.
Lange tijd was het in Europa niet bespreekbaar dat naast aandeelhouders ook obligatiehouders en spaarders bij een bank zouden meebetalen aan de redding of ontmanteling (een zogeheten bail-in). Maar bij het reddingspakket van Cyprus in maart werden zij gedwongen een deel van de redding te betalen.
"Voor het eerst bereiken we overeenstemming over een significante bail-in om de belastingbetaler af te schermen", zei Jeroen Dijsselbloem, de Nederlandse minister van Financiën en voorzitter van de Eurogroep. Met de nieuwe aanpak, die in 2018 moet ingaan, moet worden voorkomen dat de belastingbetaler de rekening krijgt gepresenteerd voor het (wan)beleid bij financiële instellingen.
Bankenunie
De voorbije jaren werden tal van banken in Europa op kosten van de belastingbetaler gered. Tussen 2008 en 2011 ging een derde van het gezamenlijke bruto binnenlands product van de EU-lidstaten hier naartoe, waardoor hun begrotingen diep in het rood werden geduwd. In België weegt vooral Dexia nog steeds zwaar op de begroting.
De nieuwe regels zetten ook spaarders met tegoeden tot 100.000 euro uit de wind. "De ministers van Financiën hebben hun lesje geleerd. Kleine spaarders blijven buiten schot", zegt Koen De Leus, analist bij bank-verzekeraar KBC.
Hij verwijst naar het reddingspakket van Cyprus. Daar was eerst voorzien dat ook kleine spaarders zouden moeten meebetalen aan de redding van probleembanken. De ministers van Financiën van de eurozone hadden hier aanvankelijk groen licht voor gegeven. Maar na zwaar protest van de Cyprioten verplichtte de Europese Unie Cyprus om kleine spaarders met rust te laten. Die afspraak wordt nu bevestigd.
Nationale overheden staan garant voor spaartegoeden tot 100.000 euro in de EU. Die regeling is overigens rekbaar. Voor wie meer dan 100.000 euro op een rekening heeft staan, volstaat het om zijn geld te spreiden over een of meerdere banken om ook volledig gedekt te zijn door de garantieregeling.
Het afwikkelingsplan voor probleembanken is een belangrijke stap op weg naar een Europese bankenunie, maar er resten nog horden te nemen. Zo is de knoop nog niet doorgehakt of het aan de lidstaten of aan een Europees orgaan toekomt om te beslissen om een bank te herstructureren of te sluiten.
Er wordt geen akkoord verwacht voor de verkiezingen in Duitsland, in september.