'Dit boek is er gekomen dankzij Di Rupo I'
Hij is vergroeid met de keien van de Wetstraat, maar ook op de kasseien van de Koppenberg voelt VRT-journalist Johny Vansevenant zich thuis. Dat bewijst zijn nieuw, vuistdik boek 'Mannen tegen Merckx'.
Bijna 400 pagina's dik, schitterend geïllustreerd en bijzonder uitvoerig gedocumenteerd. Het gisteren voorgestelde boek van Johny Vansevenant over de concurrenten van Merckx verraadt een passie. Een oude passie.
"In mijn jonge jaren wilde ik in de voetsporen treden van Jan Wauters" (legendarisch sportverslaggever van de VRT, JDP), vertelt Vansevenant. "Maar als product van de progressieve jaren zeventig heb ik toen de politieke microbe ingeademd, een microbe die me niet meer heeft losgelaten. Toen ik in 1990 voor de openbare omroep mocht beginnen, heb ik onmiddellijk voor de Wetstraat gekozen. Ik heb er nooit spijt van gehad. Natuurlijk zou ik ook heel graag eens verslag uitbrengen over de Tour. Maar we hebben al hele goeie wielerreporters in huis. En de twee jobs zijn, vrees ik, niet te combineren. Of je zou twee levens moeten hebben."
Het lijkt anders wel alsof u twee levens hebt. Hoe slaagt een Wetstraatjournalist erin om in politiek woelige tijden ook nog eens een boek van 380 bladzijden te schrijven?
"Ik heb er drie jaar lang het grootste deel van mijn vrije tijd voor opgeofferd. De eerste twee jaren heb ik vooral gelezen. Een belangrijke bron was een erfenis van mijn oom, een krantenarchief met onder meer exemplaren van oude sportmagazines uit de tijd van Merckx. Daarnaast heb ik ook zowat alle boeken gelezen die er in de loop der jaren over Merckx en zijn concurrenten zijn verschenen.
"Pas na twee jaar lezen kon ik beginnen te interviewen en schrijven, maar de politieke actualiteit stak daar een stokje voor. Leterme II was gevallen, en de formatie bleef maar duren. Maar die lange formatieperiode heeft er ook voor gezorgd dat ik een heel pak verlofdagen kon verzamelen. Zo heb ik de eerste helft van dit jaar elke maandag en dinsdag vrij kunnen nemen om aan het boek te werken. Met andere woorden: dit boek is er gekomen dankzij Di Rupo I."
Een belangrijk hoofdstuk in uw boek gaat over de oude vete tussen Merckx en Rik Van Looy. De vete viert straks zijn vijftigste verjaardag, maar je voelt aan alles dat ze nog nazindert.
"Zo is dat. Merckx heeft zich na zijn carrière met al zijn tegenstanders verzoend. Met uitzondering van Rik Van Looy. Ik heb ze voor dit boek allebei geïnterviewd, en allebei konden ze het niet laten om nog wat prikjes uit te delen. Zo gaf Merckx te verstaan dat Van Looy onvoldoende heeft beseft dat er als sportman een tijd van komen en van gaan is. Dat hij met andere woorden zijn carrière te lang heeft gerekt. Omgekeerd vond Van Looy het nodig om nog eens in herinnering te brengen dat Merckx nooit een wereldkampioenschap heeft gewonnen waar hij aan deelnam.
"De gespannen relatie tussen Van Looy en Merckx was er al van bij het prille begin. Zo heb ik een interview met Sport '67 teruggevonden waarin Van Looy aankondigt dat hij Merckx het volgende jaar eens goed op zijn plaats zou zetten. Volgens de 'keizer van Herentals' had de jonge Merckx al veel te vroeg een 'dikke nek' gekregen. In plaats van een hemd met colmaat 40, zegt Van Looy, zou Merckx nu al een 50 moeten aantrekken. Maar Van Looy belooft dus dat hij de jonge knaap een lesje zou leren, 'zodat de maat van zijn hemden weer de normale vorm kan aannemen'.
"Het is later nooit goed gekomen tussen die twee. En ik vermoed dat het ook nooit meer zal gebeuren."
Van Looy heeft het ook nog altijd moeilijk om in Merckx zijn meerdere te erkennen.
"Inderdaad. Op een bepaald ogenblik zegt hij wel dat Merckx zonder discussie het meest indrukwekkende palmares heeft. Maar hij voegt er wel onmiddellijk aan toe dat Merckx van een andere generatie was, en dat je generaties niet met elkaar kunt vergelijken.
"Ik vermoed dat het iets karakterieel is. En het zijn natuurlijk alletwee grote kampioenen. Je wordt geen nummer één als je niet eerzuchtig bent."
Mogen we hier een parallel zien met de politiek?
"Misschien wel, ja. Ik denk nu spontaan aan de vete tussen Leo Tindemans en Wilfried Martens binnen de oude CVP. Ook daar had je een onverenigbaarheid van karakters, en ook daar ging het over een wissel van de macht. Twee grote figuren binnen één ploeg, het ligt ook in de politiek vaak moeilijk. Denk ook aan Leterme versus Peeters. Of De Gucht versus Verhofstadt."
Op Van Looy en later Roger De Vlaeminck na legden de meeste toppers zich bij de suprematie van Merckx neer. 'Eddy reed soms zo goed dat we blij waren dat hij weg was', zegt André Dierickx in uw boek.
"Op een goeie dag kon Merckx iedereen bijna letterlijk kapotrijden. Een beroemd voorbeeld is natuurlijk Frans Verbeeck, in de Ronde van Vlaanderen van 1975. Toen Merckx op 104 kilometer van de streep aanviel, was Verbeeck de enige die nog kon aanklampen.
"Verbeeck heeft honderd kilometer lang uitsluitend in het wiel gehangen, en afgezien als een beest. Zijn reactie na de wedstrijd is legendarisch geworden. "Ik moet het zeggen gelijk het is", zei Verbeeck. "Hij rijdt vijf kilometer per uur te snel voor ons."
Johny Vansevenant. Mannen tegen Merckx. (Uitgeverij Kannibaal)