'Scholen straffen te streng'
Steeds meer leerlingen worden van school gestuurd, zo meldt het Kinderrechten-commissariaat. 'Jongeren krijgen weinig ruimte om fouten te maken.'
"Verontrustend", zo noemt kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen, die gisteren zijn jaarverslag presenteerde, het stijgend aantal leerlingen dat definitief wordt uitgesloten op school. Vorig schooljaar werden zo 2.793 jongeren weggestuurd, of 6,4 procent meer dan het jaar voordien, en zelfs 36 procent meer dan in 2009-2010. Bovendien worden veel leerlingen pas uitgesloten op het einde van het schooljaar.
Thuistaal
Evengoed is Vanobbergen bezorgd over de groeiende neiging om kinderen te straffen als ze hun thuistaal spreken op school. "Leerlingen worden daarvoor op school soms meervoudig gestraft: bij de evaluatie van vakken, bij de evaluatie van attitudes en vaardigheden, en als orde- en tuchtmaatregel."
Het onderwijs wordt volgens de kinderrechtencommissaris overspoeld met opdrachten en wordt ook nog eens geconfronteerd met maatschappelijke problemen. Als het misloopt, is er weinig tijd om daar goed op te reageren. "Wie betrapt wordt met drugs, wordt van de ene op de andere dag weggestuurd, waarbij de communicatie met de leerling en ouders vaak mank loopt, en de school zich in alle bochten wringt om zichzelf te vergoeilijken, merken we. Is dat de manier om met zulke problemen om te gaan? We zien dat scholen die de tijd nemen om de problemen te bekijken en een oplossing te zoeken, op lange termijn betere resultaten boeken."
Er zijn nog signalen die suggereren dat kinderen en jongeren maar weinig ruimte krijgen om fouten te maken. "In België volgt 5,3 procent van alle leerlingen buitengewoon onderwijs, waarmee we aan de Europese top staan. Kinderen die in november of december zijn geboren lopen 76 procent meer kans om in het buitengewoon onderwijs te belanden. Dat toont aan dat ze weinig kansen krijgen om iets te betekenen en zichzelf te ontwikkelen."
Time-out
Ondertussen belanden ook steeds meer jongeren bij time-outprojecten, waarbij ze even bekomen omdat het op school niet meer botert. "De groep die geen aansluiting vindt op school, en andersom, groeit, zelfs in de basisscholen. Dat zegt iets over de verwrongen relaties, en het is jammer dat dan vaak de neiging ontstaat om het probleem bij de jongeren te leggen."
De scholen staan daarmee niet alleen, zegt Vanobbergen, ze zijn een afspiegeling van de samenleving, waar de klemtoon ligt op sociale controle en weinig krediet. "In een sanctionerende samenleving is zo'n reactie logisch en heeft een school het makkelijk om zich te legitimeren. Terwijl een school net een plek zou moeten zijn waar het dominante discours in vraag wordt gesteld."