Een leuke les filmgeschiedenis

De voorstelling begint met enkele oude en daardoor alleen al grappige reclamefilmpjes voor hotdogs, ijsjes en ander snoepgoed. Een bezoek aan de bioscoop moet voor Verheyen vooral fun blijven. "Echt vervelend zou het niet mogen worden", zegt hij al meteen in zijn inleiding. Wat volgt, is inderdaad een, min of meer, chronologische reis door de filmgeschiedenis, beginnend met Lumière, Edison en Méliès en eindigend met de vraag of 3D een blijvertje is. Neen, het publiek hoeft bij deze voorstelling geen brilletje op, dus dat is ook al een soort antwoord. De fragmenten worden door Verheyen met de V van vlot aan elkaar gepraat. En natuurlijk soms ook de V van venijnig. De uitspraak van een van de Lumière-broers, als zou de cinema een uitvinding zonder toekomst zijn, wordt afgerond met de uitsmijter "Zoiets als België".

Orgasmeparodie

Er zitten nog een paar speldenprikken richting politiek in de show, maar die zijn niet bepaald grappig. De uitleg over het weinig respectabele imago van de vroege filmindustrie is dat dan weer wél. In de Los Angeles Country Club waren indertijd drie soorten mensen niet welkom: negers, joden en iedereen die iets met film te maken had. "Drie maal pech voor Sammy Davis Jr.", concludeerde de gastheer. De overgang naar de geluidsfilm wordt dan weer geïllustreerd met een hilarisch fragment uit Singin' in the Rain én een sneer naar Annemie Struyf.

De speelse les gaat verder met beelden van en verhalen over roem en verval van allerlei filmiconen, van Marlon Brando - die op het einde van zijn leven zo dik was geworden "dat hij een eigen postcode kon claimen" - Marilyn Monroe, Brigitte Bardot en Rita Hayworth, die over haar meervoudige huwelijken ooit zei: "Iedere man ging naar bed met Gilda (een van haar glansrollen, JT) en werd wakker met mij."

Hoofdstukjes over de concurrentie van de televisie en het slopen van seksuele taboes, met onder andere een erg vermakelijke orgasmeparodie uit een van de Naked Gun-films, worden afgewisseld met montages van legendarische filmquotes, gaande van "I love the smell of napalm in the morning" uit Apocalypse Now tot "Frankly my dear, I don't give a damn" uit Gone with the Wind.

Die film komt ook terug in het lijstje van populairste Hollywoodfilms aller tijden. Jan Verheyen houdt immers van filmlijstjes, maar dan niet "die geriatrische lijstjes van het tijdschrift Sight and Sound". We krijgen dus een lijst van Vlaamse kaskrakers gepresenteerd, waarbij de gastheer ruiterlijk toegeeft dat hij voor een top twintig gekozen heeft omdat er geen film van hem in de top tien voorkomt.

Uit zijn vroegere Nacht van de Wansmaak-tournees had hij de inspiratie en het verbazingwekkende materiaal gehaald voor een item over horrorfilms, waarin gedemonstreerd werd hoe het succes van Jaws een dijkbreuk heeft veroorzaakt voor compleet geschifte griezelfilms met kikkers, konijnen, bijen, mieren, kippen en zowaar een rondwandelende boom.

Afgesloten werd er met een ontroerende montage van filmscènes, waarin het publiek als het ware naar zichzelf kon kijken: mensen in een bioscoop, in de ban van de magie van het bewegende beeld. Een hommage, aldus Jan Verheyen, aan het publiek "van de mooiste en meest totale kunstvorm die er bestaat".

Lights! Camera! Action!: 100 jaar film in 100 minuten: speelkalender in meer dan vijftig Vlaamse theaters en culturele centra op www.kras.be