De beweging in de poëzie van Nachoem M .Wijnberg

Nachoem M. Wijnberg (VSB-Poëzieprijs 2009) wordt door veel recensenten beschouwd als een van de belangrijkste dichters van ons taalgebied. Zijn nieuwe bundel Als ik als eerste aankom is gelaagd én vlot leesbaar. De bundel zit vol beweging, vooral in de ruimte, maar ook in de tijd. Die beweeglijkheid zit niet alleen in de inhoud, in de variaties op het thema, alsof de dichter danst en musiceert in zijn verzen, maar ook in de vorm. Want in heel wat gedichten verspringen de versregels. Er is sprake van het huis en van het eiland, twee plekken van waaruit alles vertrekt en waar naar teruggekeerd wordt.

Misschien wil Wijnberg in Als ik als eerste aankom wel een beweging maken van binnen naar buiten en omgekeerd, om afstand te nemen van het 'ik', terwijl hij beseft dat er niet aan te ontkomen valt. De mooie cover van de bundel zorgt al voor een aanzet om te bedenken dat het Wijnberg te doen is om de beweging tussen het 'ik' en wat erbuiten ligt. Hoogst uitzonderlijk voor een poëziebundel zien we namelijk een portretfoto van de dichter op de cover, terwijl we die op de achterflap zouden verwachten. Is het een speldenprik in de richting van de ego- en emocultuur waardoor onze maatschappij beheerst wordt? Als we Als ik als eerste aankom lezen, worden we niet bepaald overstelpt met anekdotes uit de persoonlijke levenssfeer of met confidenties die de lezer een emotionele band met de dichter moeten doen krijgen. Wijnbergs poëzie staat gelukkig voor anders en beter garant.

Wijnberg durft toegankelijker te schrijven dan voordien. En dat doet zijn werk geen kwaad. Dit is geen poëzie die de manier waarop taal de werkelijkheid kan vatten in vraag stelt. Wijnberg weert metaforen, maar observeert heel nauwkeurig, als een wetenschapper. Hij gaat op zoek naar de plaats van het ik in deze tijd. Als je de bundel uit hebt, krijg je dezelfde ervaring als in het slotgedicht: "Ik kwam door de voordeur naar binnen, / sliep een nacht in een goed bed, / 's ochtends door de achterdeur naar buiten, / zag het water van de grote vijver, / ik wist niet dat dit er was." Als ik als eerste aankom verandert je ervaring.

Nachoem M. Wijnberg

Als ik als eerste aankom Contact, 80 p., 21,95 euro.