Impasse rond Amerikaanse schuldencrisis is compleet

“Get your ass in line.” Met die niet mis te verstane woorden maande de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden John Boehner zijn partijgenoten aan om zich achter zijn besparingsplan te scharen dat een verhoging van het schuldplafond moet mogelijk maken.

Het Huis zou gisteravond laat over dat voorstel stemmen. De Republikeinen hebben daar de meerderheid, maar of Boehner de nodige stemmen zou vinden, was niet duidelijk. Enkele Republikeinse Tea Party-sympathisanten vonden gisteren nog steeds dat Boehners besparingen niet ver genoeg gingen.

Als het Amerikaanse schuldplafond niet verhoogd wordt voor komende dinsdag kan het land zijn rekeningen niet meer betalen en dreigt een nieuwe economische wereldcrisis. De Tea Party-Republikeinen maakten zich echter sterk dat ze de schuldenlimiet alleen zouden optrekken in ruil voor hun eigen plan: een grondwettelijk plafond op de overheidsuitgaven. Dat is echter ten dode opgeschreven in de Senaat, waar de Democraten de meerderheid hebben.

Ook Boehners plan leek echter op datzelfde lot af te stevenen. Werd het gisteravond VS-tijd goedgekeurd, dan zou de Senaat het onmiddellijk opnemen. In het onwaarschijnlijke geval dat het daar zou overleven, wachtte het veto van president Obama.

Binnen de Republikeinen liepen de spanningen dan ook hoog op. Senator John McCain vergeleek de Tea Party-lui dinsdag met hobbits, de één meter grote figuurtjes uit J.R.R. Tolkiens boeken. “Het idee schijnt te zijn dat, als de Republikeinen in het Huis weigeren om het schuldplafond te verhogen, een schuldencrisis zou volgen en het publiek zich en masse tegen Barack Obama zou keren”, zei McCain. “Dan zouden de Tea Party-hobbits naar Midden-Aarde kunnen terugkeren en zeggen dat ze Mordor verslagen hebben.”

McCain waarschuwde dat de Tea Party zo de Republikeinse partij zou ondermijnen en Obama’s herverkiezing vergemakkelijken. “Mensen als John McCain zijn al te lang in Washington”, reageerde Joe Walsh, één van de Tea Party-sympathisanten in het Huis, op CNN. “Door hen zitten we in deze rotzooi.”

Intussen groeit ook de onenigheid binnen de Democratische partij. Democraten zijn wel verenigd in hun verzet tegen het plan Boehner, maar ook het voorstel van hun eigen Senaatsvoorzitter Harry Reid stuit op bezwaren. Dat wordt gesteund door president Obama en zou 2.200 miljard dollar besparen, maar daar tegenover staan geen nieuwe belastinginkomsten, zoals de Democraten al maanden eisen.

Ook Reids voorstel maakt weinig kans op slagen in de Senaat. Alleszins vinden veel Democraten dat hun partij te veel toegevingen doet. Hun onrust wordt aangezwengeld door nieuwe peilingen die aantonen dat president Obama steeds meer steun verliest bij progressieve kiezers.

Onorthodoxe uitweg

In de schaduw van dat alles begon een onorthodoxe uitweg voor de impasse de afgelopen paar dagen weer opgang te maken. Een aantal Democraten vraagt dat Obama in het uiterste geval het veertiende amendement van de Amerikaanse grondwet inroept. Dat stelt: “De geldigheid van de openbare schuld van de VS zal niet worden betwist.” Op basis daarvan kan Obama het schuldplafond verhogen zonder instemming van het parlement, stellen sommigen.

Probleem is dat er over die interpretatie van de grondwet veel discussie bestaat. Roept Obama het veertiende amendement in, dan is niet uit te sluiten dat de Republikeinen een afzettingsprocedure tegen hem beginnen. Het Witte Huis sluit dat scenario alvast uit. “Alleen het Congres heeft de wettelijke bevoegdheid om het schuldplafond te verhogen”, zei woordvoerder Jay Carney. “Wij blijven geloven dat het Congres bij zijn zinnen zal komen.