Direct naar artikelinhoud

'De gewone Iraniër haat Israël niet'

De Iraans-Israëlische radiomaker Amir Menashe (72) geeft op radiozender 'De Stem van Israël' Iraniërs een stem. 'De meeste Iraniërs die inbellen haten het regime van president Ahmadinejad.'

Laatst kreeg hij een voormalige luchtmachtpiloot uit Isfahan aan de telefoon die hem vertelde dat hij "elke buitenlandse raket zou omhelzen" die gericht was op de nucleaire installaties van Iran. Amir Menashe gniffelt bij de herinnering. "Stel je voor. Een ex-piloot van de Iraanse luchtmacht die een buitenlandse aanval op de kerncentrales van zijn eigen land verwelkomt."

Menashe (72) is de stem van het op Iran gerichte dagelijkse programma van radiozender Kol Yisrael (De Stem van Israël). Elke namiddag stuurt de zender via twee frequenties op de kortegolf een op Iran gericht programma de ether in met nieuws over Iran en Israël. Zondags neemt Menashe plaats achter de microfoon om met Iraniërs in het Farsi te praten over onderwerpen die hen bezighouden. "De meeste Iraniërs die inbellen haten het regime van president Ahmadinejad, al krijg ik soms ook aanhangers van hem aan de telefoon."

De recente gespreksonderwerpen? De met een zachte stem pratende Menashe aarzelt niet: "Het nucleaire programma uiteraard en de internationale sancties tegen het regime. Uit mijn gesprekken blijkt dat de sancties al flinke gevolgen hebben voor de gewone Iraniërs. Maar ze nemen de toegenomen armoede, dat is althans mijn mening, voorlopig voor lief, mits het resultaat is dat het regime ten valt komt. Zelfs als een aanval op de nucleaire installaties in hun land daarbij kan helpen wijzen sommigen die niet af. Vrijwel alle Iraniërs die ik aan de telefoon krijg snakken naar vrijheid. Ze hopen dat de internationale gemeenschap hen zal helpen op het moment dat ze de straten en pleinen weer op gaan. Iets wat drie jaar geleden, na die frauduleuze verkiezingsuitslag, helaas niet gebeurde."

Het is moeilijk in te schatten hoeveel Iraniërs afstemmen op de Israëlische radiozender, maar er worden getallen genoemd van 5 tot 6 miljoen luisteraars, zegt Menashe. "Rapporten van westerse diplomaten maken melding van massaal luistergedrag. Laatst sprak ik een Iraanse vluchteling die zei dat in veel huizen rond halfzes de zender op Kol Yisrael is afgestemd."

Zionistische regime

Hetgeen opmerkelijk mag worden genoemd voor een land waar de leiding de Holocaust bagatelliseert en waar het officiële regeringsstandpunt luidt dat het 'zionistische regime in Israël' moet worden vernietigd. Menashe: "Maar de gewone Iraniër heeft geen hekel aan Israël, verre van dat. Voor de islamitische revolutie van 1979 waren de relaties prima."

Amir Menashe werd in 1940 in een Joodse familie in Iran geboren. In de jaren vijftig, de relaties tussen Israël en het Perzië van de sjah waren nog uitstekend, trok de jonge Menashe naar Israël om er te studeren. Hij bleef en ging voor de Israëlische radio werken. Hij werd vooral populair vanwege zijn deskundigheid over Iran.

Kol Ysrael is een publieke omroep, maar functioneert, volgens Arnon Gross, hoofd van de Arabische divisie van Kol Yisrael, onafhankelijk van de overheid. "Vergelijk ons met de BBC." Doel van de uitzendingen in het Farsi is om de inwoners van Iran een "eerlijk beeld te geven van wat er in hun eigen land én in Israël gebeurt". De Iraanse staatsmedia geven een vertekend beeld van de werkelijkheid, zegt Gross.

In de studio waar Amir Menashe zijn programma presenteert hangen tientallen spotprenten waarop de Iraanse president Ahmadinejad figureert. Ook de ayatollahs komen er op de tekeningen bekaaid vanaf. Menashe: "Zij hebben het land te gronde gericht. Natuurlijk, ook onder de sjah was er veel mis. Mohammed Reza Pahlavi had met geleidelijke veranderingen het tij kunnen keren, richting een democratisch bestel. Hij deed het niet. De ayatollahs konden daardoor aan de macht komen."

Menashe denkt dat Ahmadinejad en de ayatollahs hun langste tijd hebben gehad. "Dat maak ik op uit de gesprekken met mijn luisteraars. Ook heb ik een uitgebreid netwerk in Iran. Ik weet wat er speelt." Zijn 'kleine zus' woonde tot acht jaar terug nog in Iran, dat nog steeds een Joodse gemeenschap van zo'n 16.000 leden telt.

Zijn luisteraars kunnen niet direct inbellen vanuit Iran. Rechtstreeks telefoonverkeer met Israël is niet mogelijk. "Het gebeurt via een lijn met Duitsland. Ook wordt steeds meer met internetapplicaties gebeld." De officiële website van de radiozender, die eindigt op de letters 'co.il' (het internetadres voor Israëlische sites), is in Iran niet te openen. Programmaleider Gross: "We hebben dus ook een internetadres dat op .com eindigt."

Tot 1979 bezocht Menashe zijn geboorteland regelmatig. Sinds de islamitische revolutie is dat onmogelijk. Hij weet uit goede bron dat de ayatollahs zijn stem haten. Aan de andere kant, over de vrouw van ayatollah Khomeini gaat het gerucht dat zij regelmatig naar de uitzendingen van Kol Yisrael luisterde. "Ik hoor dat de mensen van het regime nog steeds heimelijk luisteren."

Menashe: "In de jaren tachtig staakte het personeel van Kol Yisrael voor hoger loon. Twee maanden waren er geen uitzendingen. Er werden toen grappen in Teheran verteld over ayatollah Khomeini die de Israëlische salarisverhogingen desnoods uit eigen zak zou willen betalen. Hij miste het nieuws uit het eigen land."