Doorn in het oog van IS

Terreur op het strand in de Tunesische badplaats Sousse. Westerse toeristen liggen dood naast hun strandstoel met parasol, een flesje zonnebrandolie en sandalen naast zich. Koud neergeknald terwijl ze aan het genieten waren van hun zomervakantie. Eén dader kwam met een rubberboot aanpeddelen, een kalasjnikov verscholen onder een dichtgeklapte parasol. De balans: zeker 37 doden.

De aanslag gebeurde op vrijdag, omdat Tunesische toeristen, die ook vaak op de stranden van Sousse te vinden zijn, op die dag in de moskee zitten. Wrang, zeker omdat het niet als een verrassing komt. IS had de belofte gemaakt dat er meer geweld zou komen. Véél meer. De ramadan zou er een worden van bloedvergieten.

"We mogen nog meer aanslagen verwachten deze zomer", zegt Montasser AlDe'emeh, die onderzoek doet naar islamitische radicalisering. "Je hebt de verjaardag van het kalifaat, maar ook de fellere strijd tegen IS, die het aantal vijanden vergroot. Tegelijk zijn er ontelbare teruggekeerde Syrië-strijders, die op elk moment de wapens kunnen opnemen om een terreuractie uit te voeren."

Dat net Tunesië opnieuw het doelwit is van de moslimterroristen is geen toeval. In maart was er al een aanslag in het Bardomuseum in Tunis, waarbij 21 buitenlandse toeristen en een Tunesische agent gedood werden.

"Het land is de grootste leverancier van IS-strijders. Hoeveel het er zijn weet ik niet, maar het gaat om duizenden", zegt historicus en arabist Pieter Van Ostaeyen. "Dat heeft te maken met het feit dat een heel groot deel van de bevolking in Tunesië jong, arm en werkloos is. Een uitstekend doelwit voor IS. De meeste leden van de terreurgroep zijn onder de dertig. Zij zijn de meeste fanatieke aanhangers. Bij de aanslag in maart werd al aangekondigd dat er meer aanslagen zouden komen. Onder IS-strijders is op Twitter de hashtag #IwillcometoTunesiathissummer al maanden populair (een cynische verwijzing naar de gelijknamige hashtag die bedoeld was om de Tunesische toeristische sector een hart onder de riem te steken, DSO)."

Het is pijnlijk voor een land dat lange tijd bejubeld werd als voorbeeld voor andere Arabische landen. Al is ook dat wellicht een reden waarom IS er zo hard toeslaat. Tunesië zette de Arabische Lente als eerste in door zijn corrupte dictator te verdrijven. Sindsdien schuift het steeds nadrukkelijker in de richting van een seculiere democratie. Zeer tegen de zin van de harde kern van conservatieve islamisten en extremistische groeperingen.

Wankele grens

"De islamisten zijn door het stabiele, progressieve politieke klimaat sneller geradicaliseerd en weggetrokken. Net omdat het zo stabiel is, is Tunesië een doorn in het oog van IS", zo verklaart Koert Debeuf, politiek analist van de Arabische wereld. Al is er nog een ander groot probleem: de onrust en chaos in buurland Libië. Via dat land kunnen islamitische extremisten de wankele grens met Tunesië makkelijk oversteken of wapens smokkelen naar gelijkgezinde extremisten.

Acties zoals die van gisteren of die van maart in het Bardomuseum hebben maar één doel: het land destabiliseren en polariseren. "De bedoeling is het toerisme en daarmee ook de economie van het land te ontwrichten", vertelt Van Ostaeyen. "Dat is de strategie van IS in elk land waar ze voet aan de grond hebben: chaos en anarchie creëren om die daarna te controleren en het ongenoegen van de bevolking uit te buiten."

Koert Debeuf: "Ik denk niet dat Tunesië politiek instabiel zal worden. Integendeel, ik denk dat dit de regering alleen nog maar kan verstevigen. IS is een externe vijand, die de steun van de bevolking niet heeft. Het komt er voor ons nu op aan om duidelijk te maken dat we Tunesië steunen."