'Bladerunner' Oscar Pistorius verontschuldigt zich voor 'lomp gedrag' na verlies

Oscar Pistorius is voorvechter, inspirator en pionier van de paralympische beweging. Geboren zonder kuitbenen, opteerden zijn ouders voor een bilaterale amputatie onder de knie. Een brief van moeder Sheila - de verliezer is niet hij die laatste wordt, maar hij die aan de kant blijft - zette Pistorius aan tot een leven in teken van de sport. Op de paralympics van Peking won hij goud op 100, 200 en 400 meter.

Zondag verloor hij voor het eerst een paralympische 200 meter-race. En na afloop bleek Pistorius niet de beste verliezer. Volgens de Zuid-Afrikaan liep winnaar Alan Oliveira op te lange protheses. "Wij hebben geen faire race gelopen", zei Pistorius. Hij zou zich later verontschuldigen voor de timing van zijn boodschap. Niet voor de inhoud.

"Het is een moeilijke discussie", zegt Christophe Delecluse, bewegingswetenschapper aan de KU Leuven. "Hoe ga je om met lichamelijke verschillen tussen atleten? Ook in de validesport is er geen eenduidigheid: het judo werkt met gewichtsklassen, in het gewichtheffen gaat bij een ex-aequo de overwinning naar de lichtste atleet."

"Wat het extra moeilijk maakt: de toegelaten lengte van een prothese hangt volgens het Paralympisch Comité niet alleen af van de lichaamslengte, maar van de 'dynamica' van de atleet. Dat maakt het nog minder eenduidig."

Delecluse onderzocht in januari 2010 het sprintvermogen van Pistorius en werkt ook nauw samen met Arnu Fourie, nummer vier van de finale van zondag. "De discussie loopt al lang binnen de paralympische sport", aldus Delecluse. "Vroeger was het verwijt dat er te veel categorieën waren. Een race voor dubbele amputees en een voor enkele amputees bijvoorbeeld. Terwijl men nu kijkt naar functionaliteit: wat kan de atleet doen ondanks de beperking. Maar ook dat is een moeilijk evenwicht. Arnu Fourie heeft bijvoorbeeld een prothese en een gezond been. Een nadeel tegenover een dubbele amputee als Pistorius, omdat de coördinatie moeilijker is. Hij zou daarover kunnen klagen."

Ongelukkige timing

"Ik begrijp ik de reactie van Pistorius, zeker in in de ontgoocheling na de nederlaag. Neemt niet weg dat het ongelukkig is dat net hij zoiets zegt. Hij opent nu opnieuw een discussie waar iedereen een oogje dicht voor kneep."

Dat zit zo: Pistorius kreeg de beschuldiging van 'onfair voordeel' eerder zelf te horen. Dat was in 2007, toen hij wilde meedoen aan de spelen van Peking bij de valide atleten. Het IAAF ontzegde hem dat recht op basis van een Duitse studie. Pistorius counterde met een Amerikaanse studie die het tegendeel beweerde en kreeg gelijk voor het internationale sportarbitragehof TAS.

"Opnieuw een heel moeilijke discussie", zegt Delecluse. "Ik ben altijd voorstander geweest om 'bladerunners' toe te laten tot valide sport. Voor elk voordeel is er ook een nadeel. Er is een efficiëntere elastische energielevering, maar geen stuwing en controle vanuit de enkel. Er is een langer contactpunt, maar een snellere doorhaal omdat de prothese lichter is. De beweging tussen beide categorieën is biomechanisch ook sterk gelijkend. Het is niet dat bladerunners sprinten als een kangoeroe. Voorlopig is er ook maar een bladerunner die met zijn prestaties in de buurt komt van de beste valide atleten. Enig voorbehoud: de dag dat de eerste vier atleten op de Olympische Spelen paralympische atleten zijn en een Borlée de eerste valide atleet op plaats vijf, dan is er inderdaad een probleem."