'Diplomatische' Geens haalt uit

Elk woord uit zijn mond is afgewogen, altijd is hij diplomatisch en beleefd. Een sfinx is hij. Alleen daarom al kwam de uithaal van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) aan het adres van de Brusselse rechtbankvoorzitter Luc Hennart extra hard aan. "Ik heb een jaar gezwegen, maar dit kan niet langer", zei hij op Radio 1. "Er is duidelijk iets loos met het functioneren van die rechtbank." Hij vraagt de Hoge Raad voor de Justitie om een audit.

De opstandige Hennart krijgt lik op stuk. De voorzitter van de Franstalige rechtbank in Brussel wist wel waarom er een vormfout werd gemaakt bij de aanhouding van Vlaams Parlementslid Christian Van Eyken (Défi): te weinig mensen. Van Eyken, verdacht van moord, werd donderdag op vrije voeten gesteld, omdat er een handtekening ontbrak. Hennart zegt dat hij dertig magistraten en dertig griffiers tekortkomt.

Ongehoord en ondankbaar, vindt Geens zulke uitspraken. Hennart bevindt zich net in een luxepositie. Na de splitsing van het gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde werd de Franstalige Brusselse rechtbank al bevoordeeld door een forse uitbreiding van het kader. Dit op basis van een externe werklastmeting.

Het aantal magistraten ging van 97 naar 122 (+25), terwijl er aan Nederlandstalige kant in Brussel slechts twee bijkwamen (van 39 naar 41). "Er is voor geen enkele rechtbank zo'n grote financiële inspanning gedaan als voor de Brusselse", zegt een gewezen lid van de Nederlandstalige Balie in Brussel.

Kruistocht

Dat neemt niet weg dat er een personeelsprobleem is. En het is nijpend. Zeker bij de lagere functies, zoals de griffiers, raken de vacatures bijzonder moeilijk ingevuld. Maar ook op dat vlak heeft Geens inspanningen geleverd. Zeven werden er overgeheveld van de Nederlandstalige rechtbank. Tegelijk werden er meerdere sollicitatierondes gehouden, zonder het gewenste resultaat.

Hennart slaagt er blijkbaar niet in om de juiste mensen aan te trekken en te houden, stelt Geens. De voorzitter is inderdaad zélf verantwoordelijk voor het personeelsbeleid en krijgt daar de nodige vrijheid in. Maar de waarheid is genuanceerder. De verplichte tweetaligheid schrikt heel wat sollicitanten af. Bovendien is de selectieprocedure nodeloos gecompliceerd.

Zo moet elke vacature bijvoorbeeld gepubliceerd worden in het Staatsblad en iederéén die zich kandidaat stelt moet verschijnen voor een jury. Ook dat gedoe houdt kandidaten weg. Zo werden er 28 vacatures voor 'assistent' uitgeschreven in de Franstalige Brusselse rechtbank. Er dienden zich 34 kandidaten aan, van wie er amper 2 kwamen opdagen op de jurytest. Ze waren beiden gebuisd. Maar ook hieraan wil minister Geens iets doen. In het derde luik van zijn justitiehervorming, dat er binnenkort aankomt, zal hij de aanwervingsprocedures fors vereenvoudigen.

Hennart en Geens stonden al eerder neus aan neus. Als een van de meest flamboyante rechters van ons land klopt Hennart steeds op dezelfde nagel: het personeelstekort, een reëel probleem dat zowat alle rechtbanken in ons land voelen. Processen kunnen niet van start gaan omdat er geen bewakers zijn voor verdachten, rechtszaken blijven liggen bij gebrek aan magistraten, griffiers staan onder druk.

Geens is nu bezig die achterstand in te halen, maar dat vergt dus tijd en moeite. En zo veel geduld heeft Hennart niet. Meer nog, hij vindt de inspanningen onvoldoende. "Het huis staat in brand, en je blust het niet met een kapotte gieter", zegt hij. Als je ook zijn uitlatingen van de afgelopen maanden erop naslaat, lijkt hij wel een kruistocht te voeren tegen de minister van Justitie en bij uitbreiding tegen de hele centrumrechtse regering. Van de audit die Geens belooft is hij niet onder indruk. "Ik vind het een fantastisch idee."

'Slaapmiddel voor Justitie'

Nog geen drie weken geleden sprak de man met PS-signatuur zich fel uit tegen de antiterreurmaatregelen van de regering-Michel. "De antiterreurmaatregelen kunnen een ideale voedingsbodem zijn voor een nieuwe generatie terroristen", zei hij op TV Brussel. Koen Geens omschreef hij dan weer als "een slaapmiddel voor Justitie".

De minister schiet nu terug, maar het lijkt steeds meer een persoonlijke tweestrijd te worden. Over de grond van de zaak gaat dit allang niet meer: hoe vermijden we dat onderzoeksrechters hun handtekening vergeten te zetten onder een belangrijk document als een aanhoudingsbevel? Zelfs onderbemand mogen zulke vormfouten nooit gebeuren, daar is iedereen het over eens.