Direct naar artikelinhoud

Blunder justitie wordt POLITIEK STEEKSPEL

De mislukte arrestatie van parlementslid Christian Van Eyken (DéFi) is ontaard in een welles-nietesspel tussen politiek en justitie. Een zoveelste pijnlijk hoofdstuk voor justitie in België.

Omdat onderzoeksrechter Olivier Leroux vergat het aanhoudingsbevel te tekenen is Christian Van Eyken vrijgelaten uit de gevangenis van Sint-Gillis. De Franstalige politicus die voor DéFi in het Vlaams Parlement zetelt, wacht zo als een vrij man zijn proces af. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de moord op de echtgenoot van zijn medewerkster, met wie hij een relatie heeft. De vrouw zit sinds oktober in voorhechtenis.

De mislukte arrestatie heeft geleid tot een pijnlijk welles-nietesspel tussen politici en justitie. Luc Hennart, voorzitter van de Franstalige Brusselse rechtbank van eerste aanleg, kondigde aan géén tuchtprocedure te starten tegen de betrokken onderzoeksrechter. De fout is te wijten aan te weinig mensen en middelen, zei hij gisteren aan de VRT. "Ik ben gelukkig dat het deze keer om Christian Van Eyken gaat. De volgende keer kan het (terreurverdachte) Mehdi Nemmouche zijn."

Volgens de voorzitter komt hij dertig magistraten tekort, en dertig griffiers. De griffier die het document, zonder handtekening, naar Van Eyken bracht is een chauffeur van de rechtbank die zich vrijwillig opgaf om het aanhoudingsbevel af te leveren. De griffier is niet meer dan de boodschapper. Maar een oplettende griffier kan als vangnet functioneren als de onderzoeksrechter een steek laat vallen. Dat is hier niet gebeurd.

Justitieminister Koen Geens (CD&V) betwist die lezing van de feiten. In de rechtbank die Hennart voorzit zijn sinds eind december alle openstaande vacatures voor magistraten ingevuld, zegt woordvoerster Sieghild Lacoere. "Het is de onderzoeksrechter die de handtekening zet, niet de griffier."

Hennart, die justitieminister Geens al herhaaldelijk een gebrek aan visie en middelen verweet, maakt al jaren misbaar over het personeelstekort in de Brusselse rechtbank. Hij waarschuwt geregeld voor 'een nieuwe ontsnapping à la Dutroux'. De N-VA zette hem eerder weg als PS-sympathisant. Kamerlid Sophie De Wit eiste dan ook prompt van Geens dat hij zelf een tuchtprocedure tegen de betrokken onderzoeksrechter start. Maar daar is Geens niet voor bevoegd.

Modernere organisatie

Procedurefouten liggen politiek zeer gevoelig. De vrijspraak voor een grote bende dealers in Antwerpen, de pogingen van strafpleiters om de drugszaak van de Aquino's in Hasselt met procedurefouten te dwarsbomen: bij het grote publiek leeft de indruk van een slordig, slecht functionerend en inefficiënt gerechtelijk apparaat.

Op dit moment werkt het kabinet-Geens aan hervormingen die volledige vrijspraak door een procedurefout verhinderen. Maar, zo zegt zijn woordvoerster, "in deze zaak is de fout niet gebeurd binnen het onderzoek. Het gaat om een vormfout." Vrijheidsberoving is een ernstige zaak, zegt Lacoere. "De wet is zeer duidelijk: de handtekening is noodzakelijk."

Onderzoeksrechter Leroux staat bekend als een hardwerkende, intelligente magistraat. Hij doceert ook aan de universiteit van Namen en is gespecialiseerd in cybercrime.

Bij collega's is te horen dat een modernere organisatie van de rechtbank dergelijke fouten zou kunnen verhinderen. In Antwerpen zijn na de pijnlijke afloop van de grote drugszaak alle procedures, bijvoorbeeld bij het bevelen van huiszoekingen of telefoontaps, onder de loep genomen. Er wordt nu met standaardformulieren gewerkt zodat missers sneller opvallen. Elke rechtbank is vrij in haar organisatie. De Brusselse heeft de reputatie nogal archaïsch te werk te gaan, met veel papier.

Van Eycken ontloopt zijn proces niet. Maar enkel bij nieuwe, zeer bezwarende elementen kan hij opnieuw aangehouden worden. Die kans is klein.

► 5