Turkije: geld van EU en wapens voor jihadisten?
Morgen praten de Europese leiders met Turkije over een vluchtelingenakkoord dat de EU 3 miljard zal kosten. De sfeer is gespannen omdat het land net twee journalisten liet oppakken. Die hadden informatie verspreid over Turkse wapenleveringen aan jihadisten in Syrië.
De EU-lidstaten zullen morgen 3 miljard euro beloven aan Turks premier Ahmet Davutoglu en in ruil moet Turkije meer inspanningen doen om vluchtelingen tegen te houden aan de Europese buitengrenzen. Extra Turkse grenspatrouilles moeten verhinderen dat mensen de gevaarlijke oversteek wagen naar Griekse eilanden als Lesbos. Voor Europa is dit cruciaal om de vluchtelingencrisis te bezweren. Met name Duits bondskanselier Angela Merkel is groot voorstander van het akkoord.
Maar sinds donderdag is 'de deal van 3 miljard' behoorlijk omstreden. Na een klacht van president Recip Erdogan liet een Turkse rechtbank de hoofdredacteur en de chef politiek van de oppositiekrant Cumhuriyet arresteren. Can Dundar en Erdem Gul worden onder andere beschuldigd van spionage, lidmaatschap van een terroristische groepering en het verspreiden van staatsgeheimen: aanklachten waarvoor een levenslange celstraf geëist kan worden.
Aanleiding voor de arrestaties zijn de beelden die Cumhuriyet verspreidde over een Turks wapentransport aan islamitische rebellen in Syrië. Op de beelden was te zien hoe Turkse politieagenten vrachtwagens van de Turkse inlichtingendiensten staande hielden. Volgens de journalisten vervoerden de trucks wapens en munitie, maar president Erdogan zegt dat het om een humanitair konvooi ging.
Onthullingen van persagentschap Reuters bevestigen de versie van de journalisten. Op basis van een verslag van een Turkse onderzoeksrechter schrijft Reuters dat Turkse inlichtingenofficieren assisteerden bij transporten van raketonderdelen, munitie en mortieronderdelen. Toen politieagenten de vrachtwagens wilden doorzoeken, kwam het tot een handgemeen met de inlichtingenofficieren, die de lading koste wat kost wilden afschermen.
Nog steeds volgens Reuters waren de wapens bestemd voor de radicaal islamitische groepering Ahrar al Sham; een rebellenbeweging die banden heeft met Al Qaida en net als IS in Syrië een islamitisch bewind wil invoeren.
President Erdogan was woest over de berichtgeving inzake de wapentrafieken en ondertussen werden ook al twee onderzoeksrechters en een dertigtal agenten gearresteerd omdat ze de verdachte transporten wilden doorzoeken.
Schizofreen
Belgische oppositieleden lieten weten dat het behoorlijk schizofreen is dat Europa morgen met Erdogan een migratieakkoord over Syrische vluchtelingen afsluit, terwijl diezelfde Erdogan Syrische jihadrebellen van wapens voorziet.
Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt: "Na Parijs is de wereld veranderd. We kunnen niet toestaan dat een land als Turkije jihadistische rebellen bewapent waardoor niet enkel de oorlog in Syrië verergert maar ook onze veiligheid in Europa in het gedrang komt. We hebben alle recht om Erdogan om totale transparantie te vragen."
Sp.a-Kamerlid Dirk Van der Maelen: "Het kan toch niet dat we 3 miljard aan Erdogan geven om de vluchtelingencrisis te beperken, terwijl Erdogan ook wapens zendt naar Syrië die de vluchtelingenstroom vergroten. We kunnen toch geen bondgenootschap sluiten dat voor stabiliteit in Syrië moet zorgen, terwijl sommige leden van dat bondgenootschap achter onze rug de oorlog blijven aanstoken."
Zowel Groen als sp.a vinden dat premier Charles Michel morgen garanties aan Erdogan moet vragen dat er geen extra wapentransporten naar Syrië komen. "En het is belangrijk dat de EU die belofte kan controleren. Wij zien dit als een voorwaarde die vervuld moet zijn voordat België geldt stort in het Turks vluchtelingenfonds van 3 miljard."
Premier Charles Michel wenst niet te reageren op de verdachte Turkse wapentransporten en ook niet op de vraag van Groen en sp.a om voorwaarden te koppelen aan de migratiedeal met Turkije.
Guy Verhofstadt, voormalig premier en liberaal fractieleider in het Europees Parlement, zegt dat het vluchtelingenakkoord met Turkije de EU-maatstaven inzake mensenrechten niet mag compromitteren. "Ik dring er bij Europees president Donald Tusk en andere EU-leiders op aan om tijdens hun ontmoeting met premier Davutoglu heel duidelijk te zijn over het respecteren van de rechtsstaat en de fundamentele vrijheid."