'Doel 1 en 2 en Tihange 1 moeten meteen dicht'
Een gebrekkig ventilatiesysteem, een te ver gevorderde leeftijd, slechts één beschermlaag en nog een resem mankementen zijn zo problematisch dat de drie oudste Belgische kerncentrales meteen dicht moeten. Dat concluderen onafhankelijke experts in opdracht van Greenpeace. Hun analyse maakt brandhout van de Europese 'stresstests'.
Naar aanleiding van de kernramp in Fukushima hebben de Europese lidstaten hun in totaal 111 kernreactoren aan 'stresstests' onderworpen. Dat zijn echter geen betrouwbare graadmeters om de veiligheid van onze kerncentrales te beoordelen. Dat zegt Greenpeace na een analyse van die testen door onafhankelijke experts. Het gaat om ingenieurs gespecialiseerd in de materie die voor de Oostenrijkse en Duitse overheid werken.
Ze noemen de tests "ongeloofwaardig, niet transparant en veel te beperkt". Zo is de manier waarop de tests zijn uitgevoerd volgens de onderzoekers problematisch. Ze zijn niet verricht door onafhankelijke experts maar door Electrabel GDF Suez zelf. Daarop volgde een evaluatie door de regulator, het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) en door afgevaardigden van gelijkaardige instanties in de andere lidstaten. "Dat is als restaurateurs vragen zelf een beoordeling van hun zaak te schrijven. In dat kleine wereldje is het zeer ongebruikelijk dat men elkaars werk bekritiseert", zegt Eloi Glorieux, energiespecialist bij Greenpeace.
37 jaar draaien
De zeven reactoren in ons land, vier in de centrale van Doel en drie in Tihange, werden door het FANC gecontroleerd en veilig bevonden. Maar dat wordt in deze analyse weerlegd. Volgens de wetenschappers moeten Doel 1 en 2 en Tihange 1 zelfs 'meteen dicht'. Zo hebben de reactoren in Doel 1 en 2 geen gefilterd ventilatiesysteem, wat de kans op ontploffing bij een kernramp veel groter maakt. En hoewel de drie reactoren al 37 jaar draaien terwijl de gebruiksleeftijd maar dertig jaar is, zijn een aantal zwakheden niet onderzocht. Nog een zwakte is dat de beveiligingssystemen van beide reactoren aan elkaar zijn gekoppeld wat betekent dat, als er in één centrale iets verkeerd loopt, de andere "daar in meegesleurd wordt".
In Doel is voor alle vier de reactoren de beveiliging tegen overstroming en tegen aardschokken onvoldoende gecontroleerd en zijn de bassins een perfecte 'landingsbaan' voor vliegtuigen. Zorgwekkend vinden de onderzoekers ook dat anderhalf miljoen mensen in een straal van dertig kilometer rond de centrales wonen, een gebied dat zeer kwetsbaar is bij een ramp. De onderzoekers roepen dan ook op om Doel 3 zeer snel te voorzien van de nodige aanpassingen om risico's te vermijden.
In Tihange zien de wetenschappers geen goed ventilatiesysteem voor reactor 1. Ze noemen het ook hier problematisch dat zeer veel mensen, 840.000, in een straal van dertig kilometer wonen en dat er bij de stresstests geen rekening is gehouden met de verouderde toestand van de reactoren. Ook hier zijn de reactoren kwetsbaar voor vliegtuigcrashes en zijn er onvoldoende veiligheidsmarges voor overstromingen en aardbevingen. Daarom moet zeker ook Tihange 1 meteen dicht, besluit dit rapport.
Nog zorgwekkend vindt Greenpeace dat de risicoanalyses voor terreuraanslagen niet volledig zijn vrijgegeven. Glorieux: "Het kan niet veel goeds betekenen dat zelfs het wetenschappelijk committee van het FANC, allemaal mensen gescreend door de staatsveiligheid, dat niet krijgen."
De milieu-organisatie roept op om ook een analyse te maken van de noodplanning rondom de centrales. "Ook hier is nog veel werk aan de winkel. Die van Gravelines in Frankrijk is de grootste ter wereld en ligt op dertig kilometer van onze kust, maar staat in geen enkel Belgisch noodplan", zegt Glorieux.
Het uiteindelijke rapport over de stresstests in de hele EU wordt in juni overhandigd aan de Europese Unie.