Containers: dé oplossing voor asociale gezinnen

Het is een van de meest opvallende maatregelen van de kersverse Rotterdamse CDA-D66-Leefbaar Rotterdam-coalitie: mensen die in hun wijk herhaaldelijke en extreme overlast veroorzaken, worden met hun gezin verbannen naar een zogenaamde aso-woning aan de rand van de stad. In totaal wil het stadsbestuur op een geïsoleerde plek een twintigtal wooncontainers plaatsen.

Leefbaar Rotterdam-kopstuk Joost Eerdmans is de drijvende kracht achter dit beleid. "U moet dit zien als een laatste redmiddel. Mensen die structurele overlast veroorzaken, hun buren intimideren of voortdurend bron zijn van geluidsoverlast, moeten eerst via bemiddeling tot ander gedrag aangespoord worden. Maar als dat niet lukt, moeten we ook rekening houden met de inwoners die zich wel correct gedragen en het slachtoffer zijn van dit soort buurtterreur."

Eerdmans beseft dat ook PVV-leider Geert Wilders een groot voorstander is van deze maatregel. "Ja, maar Wilders heeft het over tuigdorpen en wil probleemburgers voor eeuwig naar de rand van de samenleving duwen. Onze aanpak is gericht op re-integratie. In de Rotterdamse aso-woningen zullen overlastveroorzakers begeleiding en psychiatrische ondersteuning krijgen. Het is de bedoeling dat ze uiteindelijk opnieuw in een gewone wijk gaan wonen."

Rare dorpen

Rotterdam is trouwens niet de eerste Nederlandse stad die de aso-wijk invoert. Onder meer Amsterdam, Utrecht en Tilburg experimenteerden al met het idee dat eigenlijk afkomstig is uit Denemarken waar men het over Skaeve Huse heeft wat zoveel betekent als 'rare huizen'. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw kende Nederland ook al een aantal zogenaamde woonscholen, geïsoleerde wijken waar 'onmaatschappelijke' families terechtkwamen.

Hoewel de aanpak vaak als radicaal en stigmatiserend wordt omschreven, zijn de meeste Deense en Nederlandse evaluatierapporten eerder positief. Bewoners van aso-woningen beschouwen hun nieuwe woonplek als een stabiel toevluchtsoord waar zij aan een nieuw leven kunnen bouwen. Uit een Nederlands onderzoek blijkt dat de helft van de bewoners minder drugs of alcohol ging gebruiken.

In Belgische grootsteden als Gent en Antwerpen zijn er voorlopig geen plannen om extreme buurtoverlast door middel van aso-woningen aan te pakken. Stijn Oosterlynck, hoofddocent stadssociologie aan de Universiteit Antwerpen. "Burgemeesters die aso-woningen invoeren, geven in de eerste plaats toe dat ze gefaald hebben om bepaalde maatschappelijke problemen adequaat aan te pakken. Mensen die overlast veroorzaken wegjagen en vervolgens hopen dat ze hun leven beteren is naïef."

Oosterlynck wijst erop dat adequate huisvesting essentieel is om een probleemgezin een nieuwe vertrekbasis te geven. "Een half gevangenisregime heeft geen zin. Als mensen een goede woning hebben om te slapen en hun kinderen op te voeden komen ze tot rust en kun je stap voor stap de andere problemen binnen dat gezin aanpakken."

Geen getto's in België

Frank Philips, kabinetsmedewerker van Gents burgemeester Daniel Termont (sp.a): "Volgens ons creëer je met de aso-woningen getto's waar je alle miserie van een stad op een plaats concentreert. De gevolgen daarvan hebben wij met eigen ogen kunnen zien in de Slovaakse stad Kosice waar Roma in een soort apartheidssysteem leven. Zulke aso-woningen zijn ook erg stigmatiserend, zeker voor de kinderen van zulke gezinnen."

Philips zegt dat Gent mensen die veel overlast veroorzaken via buurtstewards aanpakt. "Die kloppen aan bij de families, bespreken de problemen en maken concrete afspraken. In Gent gaat het om een vijftiental gezinnen. Het is niet zo dat we voor alle problemen een pasklaar antwoord hebben, maar onze ervaring is toch dat de aanpak van de buurtstewards efficiënt werkt."

Antwerpen denkt evenmin aan de verbanning van zijn meest problematische inwoners. "Wij doen niet aan tuigdorpen en aso-woningen", zegt Michaël Lescroart, woorvoerder van Liesbeth Homans, N-VA-schepen voor Wonen, Sociale zaken en Samenlevingsopbouw. "Wij werken met begeleidingstrajecten waarbij we met de betrokkenen concrete afspraken maken. Als die niet worden nageleefd, kan er sanctionerend worden opgetreden en in heel uitzonderlijke gevallen gaat men over tot uitzetting; maar dat laatste is de jongste jaren niet voorgevallen.