Wat volgt er nu, Boris Johnson?
De spraakmakende Boris Johnson neemt na acht jaar afscheid als burgemeester van Londen. Zijn premiersambities steekt hij niet onder stoelen of banken. In Londen maakte hij zich relatief geliefd, maar is ook Downing Street voor hem weggelegd?
Gevraagd naar haar opinie over burgemeester Boris Johnson denkt Kirsty Buxbom meteen aan de leenfiets. "De Boris Bikes zijn denk ik zijn beste maatregel geweest. Ze dragen bij aan de leefbaarheid", zegt de zakenvrouw en hulpverlener uit Shoreditch.
Vraag een Londenaar naar de voornaamste contributie die de 51-jarige conservatief de afgelopen acht jaar heeft geleverd aan de metropool en de openbare fiets verschijnt voor het geestesoog. Het voertuig symboliseert de politicus en zijn beleid: praktisch, niet al te ambitieus en gezegend met een element van vermaak. Tevens vormt de nadruk op deze trivialiteit het bewijs dat Londen sinds zijn aantreden niet in chaos is vervallen.
Dat was wel wat menige bekendheid in 2008 had voorspeld. "Wees bang, wees heel bang", luidde een kop boven een artikel in de linkse The Guardian, waarin stond wat deze "liegende, bekrompen, op Eton geschoolde hansworst" zou kunnen aanrichten in de stad. Acteur Alan Rickman zei dat "een gek het gesticht gaat besturen", modebarones Vivienne Westwood noemde het "een aanslag op de democratie", actrice Arabella Weir kondigde aan zich uit protest voor een racepaard te gaan werpen, schrijver Blake Morrison overwoog naar Australië te vluchten en Blur-drummer Dave Rowntree achtte Johnson een "groot gevaar".
Meester van het fotomoment
Maar Londen heeft het afgelopen decennium, althans in eigen ogen, het vaandel van leidende wereldstad overgenomen van New York, waarbij de succesvolle Olympische Spelen van 2012 een hoogtepunt vormden. Letterlijk, wat Johnson betreft. Op een van die luisterrijke augustusdagen bungelde hij, met blauwhelm op zijn hoofd en Union Flag in zijn hand, hulpeloos aan een kabelbaan. Eens te meer toonde hij zich de meester van het fotomoment. Zelfs op het dieptepunt van zijn bewind, de zomerrellen van 2011, wist hij op positieve wijze in het nieuws te komen door, na te laat van vakantie te zijn teruggekeerd, enthousiast de bezem op te pakken en te gaan vegen.
"Zijn jovialiteit en humor waren welkom", zegt John McKinnon uit Denmark Hill, een oude studiegenoot. Inhoudelijk gezien is er volgens McKinnon nogal wat aan te merken. "Hij had wel iets mogen doen tegen het feit dat wonen hier onbetaalbaar wordt, tegen de privatisering van openbare ruimten en de kolonisering van Londen door de internationale witwasindustrie." Dat eerste, het huisvestingsbeleid, wordt gezien als zijn grote falen.
Johnson heeft dan ook vooral op de winkel gepast, in de overtuiging dat de brok energie die Londen in wezen is, amper kan worden bestuurd. Hij stuurde de falende politiecommissaris Iain Blair weg, troggelde geld los bij de conservatieve regering voor een nieuwe metrolijn en redde Queen's Market uit de handen van projectontwikkelaars, maar als conservatief zag hij het als zijn taak om veranderingen in goede banen te leiden. Of: te laten leiden, want de vader van vier kinderen was een meester in het delegeren van taken, opdat hij genoeg tijd over had voor het schrijven van boeken over Londen, Churchill en, in aantocht, Shakespeare.
Pro-brexit
Tevens was hij vaak in het vliegtuig te vinden, van Kaapstad tot Kuala Lumpur, van Sjanghai tot San Francisco. Officieel waren deze reizen bedoeld om Londen onder de aandacht te brengen, maar in werkelijkheid ging het om zichzelf voor te stellen aan de rest van de wereld. Voor Boris Johnson vormde het burgemeesterschap nooit meer dan een opstapje naar 10 Downing Street.
Zijn recente beslissing om, tegen de belangen van Goldman Sachs en de andere reuzen in de City, tegen het EU-lidmaatschap te gaan strijden, is in wezen een coup tegen David Cameron. Bij een brexit kan hij al in de zomer premier zijn en in het andere geval is hij, als zoetelief van de achterban, de kandidaat als Cameron in 2019 opstapt. In Londen heeft Boris bewezen dat hij zo'n zware taak kan vervullen, zeker in het geval van een brexit, wanneer het Verenigd Koninkrijk veel optimisme en verkooptalent kan gebruiken.