Hongarije in Grieks vaarwater
Na Griekenland dreigt nu ook Hongarije niet langer aan zijn schuldverplichtingen te kunnen voldoen. De Hongaarse begroting is vervalst door de vorige regering, zegt de nieuwe Hongaarse eerste minister, Viktor Orban. Zijn uitspraken leidden tot opschudding op de financiële markten.
Beurzen in het rood na uitspraken Hongaarse premier over ‘vervalste begroting’
De tweede oorzaak van de trendommekeer op de Europese aandelenmarkten was het teleurstellende Amerikaanse banenrapport dat gisterennamiddag werd gepubliceerd. Het aantal banen in de VS steeg in mei weliswaar met 431.000 nieuwe jobs, maar die klim was lager dan analisten hadden verwacht en bovendien ging het grotendeels om tijdelijke contracten.
De kans is groot dat Hongarije zijn schuldverplichtingen niet kan nakomen. Dat zegt Peter Szijjarto, de woordvoerder van de pas verkozen centrumrechtse Hongaarse premier Viktor Orban. Donderdagavond had de vicevoorzitter van Orbans Fidesz-partij al gezegd dat de overheidsfinanciën er veel slechter voor staan dan aangenomen. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de vorige, socialistische regering, die de begroting vervalst zou hebben.
Orbans partij kwam eind april met een monsteroverwinning aan de macht, nadat de socialisten Hongarije acht jaar lang bestuurd hadden. De voorbije jaren ging het land gebukt onder een zware economische crisis. Eind 2008 maakten het Internationaal Monetair Fonds en de Europese Unie 20 miljard euro vrij voor Hongarije. De socialistische regering voerde rigoreuze besparingen door en verhoogde de belastingen. Ze slaagde erin het begrotingstekort terug te dringen tot 4 procent van het bruto binnenlands product, tegenover 9 procent in 2006.
Voor dit jaar gingen de socialisten uit van een deficit van 3,8 procent, maar volgens de nieuwe bewindsploeg zou dat oplopen tot het dubbel. “De vorige Hongaarse regering heeft de cijfers vervalst, zoals dat in Griekenland gebeurde. In Griekenland is het uur van de waarheid aangebroken. Hongarije is zover nog niet”, zei Orbans woordvoerder gisteren. “Deze regering wil vermijden dat Hongarije het Griekse pad bewandelt.”
Orbans Fidesz-partij wil de komende dagen de “echte cijfers” van ’s lands financiën openbaar maken en vervolgens nieuwe noodmaatregelen aankondigen. Fidesz won in april de verkiezingen met de belofte van belastingverlagingen. Hoe die fiscale snoepjes gekoppeld moeten worden aan de sanering van de overheidsfinanciën is vooralsnog onduidelijk. Orban kreeg donderdag van de EU alvast te horen dat Hongarije zijn begrotingstekort sneller moet wegwerken.
Analisten lazen de uitlating van Orbans woordvoerder gisteren dan ook als een politiek manoeuvre om de Hongaren voor te bereiden op verdere draconische besparingen. De markten konden de vergelijkingen met Griekenland echter allerminst smaken. De BUX-index in Boedapest verloor ruim 3 procent. De nationale munt, de forint, daalde tot zijn laagste niveau tegenover de euro in een jaar. De rente op Hongaars schuldpapier en de kosten om zich in te dekken tegen Hongaarse wanbetalingen schoten omhoog. Ook elders in Europa kleurden de beurzen rood. Vooral de financiële waarden vreesden dat de Zuid-Europese schuldkoorts nu ook Oost-Europa zal besmetten. Het Belgische KBC, dat actief is in Hongarije, verloor bijna 7 procent.
Ook het tegenvallende Amerikaanse banenrapport duwde de beurskoersen in het rood. De Amerikaanse bedrijfsleiders zijn niet zeker dat het economisch herstel zal doorzetten. Er kwamen dan wel 431.000 banen bij in mei, die groei was voornamelijk toe te schrijven aan de tienjaarlijkse volkstelling. In de privésector viel de banengroei nagenoeg stil.
Wie het banenrapport van het Amerikaanse ministerie van Arbeid oppervlakkig leest, stelt vast dat de groei van de Amerikaanse economie in het tweede kwartaal nog aan snelheid wint. Met 431.000 extra banen groeide de arbeidsmarkt in de VS vorige maand in het snelste tempo sinds maart 2000. Het was bovendien al de vijfde opeenvolgende maand dat er banen bijkwamen in de VS: behoorlijk opbeurend nieuws na 20 maanden met dieprode cijfers voor de arbeidsmarkt.
Maar de ogenschijnlijk robuuste cijfers verbergen het tijdelijke effect van de tienjaarlijkse volkstelling in de Verenigde Staten. Daarbij neemt de overheid duizenden Amerikanen tijdelijk in dienst om langs te gaan bij de ruwweg 48 miljoen gezinnen die de overheid niet schriftelijk op de hoogte brachten van hun samenstelling. In de privésector kwamen er slechts 41.000 banen bij, het zwakste cijfer sinds januari. In april kwamen er nog 218.000 banen bij in de Amerikaanse privésector.
Vooral in de bouw (-35.000) gingen jobs verloren, na een toename van 14.000 jobs in april. Dat wijst er mogelijk op dat de Amerikaanse huizenmarkt, het dominosteentje dat de wereldwijde crisis in gang zette, vorige maand flink wat gas terugnam. Eind april doofde een royaal belastingvoordeel voor huizenkopers uit.