Direct naar artikelinhoud

(G)een eigen leven

De helft van de Vlaamse 15-jarigen stemt op dezelfde partij als hun ouders. Een nieuwe studie, toont alweer aan hoezeer kinderen op hun ouders lijken, van de wieg tot in het graf. 'We zijn een lappendeken van ervaringen, waarbij ouders veel van de stukjes stof afleveren.'

Geluk en liefde

Relatie afgekeken van mama en papa

Van de wieg tot het graf. Het gezin waarin kinderen opgroeien, heeft een grote impact op hun eigen liefdesleven. Uit de monitor van het JeugdOnderzoeksPlatform (JOP) komt duidelijk naar voren datjongeren vooral gelukkig zijn als ze vertrouwen hebben in de toekomst. En laat dat vertrouwen nu juist ontstaan door een goede band met vader en moeder.

Ook de ideale levensloop kijkt de jeugd af van hun ouders. De eerste keer seks? Liefst op ons zeventiende, en zeker niet vroeger. Een huis ? Dat is iets voor als we 25 jaar zijn. En dat laatste kind mag niet zeker niet wachten tot na ons 34ste. Onderzoekster Lilith Roggeman (VUB) wond er geen doekjes om. "De hele individualisering van jongeren klopt eigenlijk niet helemaal. Zij willen gewoon een job, een huis en een gezin met kinderen." Zelfs zeven op de tien jongeren uit een gebroken gezin koesteren dezelfde idealen. Alleen durft 30 procent, zo blijkt uit een studie van de UGent, niet te trouwen. Waarom? Omdat ze schrik hebben om - net zoals hun ouders - ooit te moeten scheid.

School en studeren

Uw slechte student heeft het van de ouders geleerd

Uw zoon presteert slecht op school? Kijk vooral niet verwijtend naar hem. Wetenschappers van de Universiteit van Toronto geven ouders de schuld. Zij lezen hun dochters immers meer voor en brengen ook meer tijd met hun door. Datzelfde geldt voor de thuissituatie. Een op de twee kinderen van gescheiden ouders heeft een leerprobleem en heeft minder kans op een diploma hoger onderwijs, blijkt uit onderzoek van de KU Leuven.

De UGent trekt dat beeld door: het beroep en het diploma van papa en mama bepalen de schoolresultaten van hun kinderen. Als beide ouders hoger opgeleid zijn, studeert 85 procent van de kinderen verder. Als één ouder niet werkt, daalt dat percentage tot 37 procent. "Het opleidingsniveau van de ouders werkt zo goed als doorslaggevend", zegt sociologe Nicole Vettenburg. Wil dat zeggen dat alleen de diploma's van ouders een impact hebben? Volgens 17- en 18-jarigen alvast niet. Drie kwart van hen kiest, zo wordt duidelijk uit onderzoek van de Associatie KU Leuven, een studie na lang erover gesproken te hebben met vader en moeder.

Gedrag en karakter

Seksistisch zwijn? Schuld van de mama

Het begint al in de baarmoeder. Als mama laag opgeleid is, groeit de kans dat het kind prematuur of doodgeboren wordt, stelt kinderpsychiater Sara Willems (UGent).

Op wat latere leeftijd bepaalt zij ook hoe seksistisch zoon of dochter zal worden. Als vaders roepen dat de plek van moeder in de keuken ligt, dan heeft dat volgens onderzoekers van de Universiteit van Baskenland weinig impact. Of toch veel minder dan als zijzelf plechtig declameert dat ze achter het fornuis thuishoort.

Maar wat moeder, of vader, daar klaarmaakt speelt ook mee. Veel omega 3-vetzuren, te vinden in onder zalm en ansjovis, zorgen er namelijk voor dat tieners minder agressief zijn. Te veel tijd spenderen aan het juiste voedsel klaarmaken, is dan ook weer geen goed idee. Want van te weinig contact met hun ouders gaan de Vlaamse jongeren volgens de Wereldgezondheidsorganisatie te weinig fruit eten (slechts een op de drie doet dat dagelijks), vaker naar de fles grijpen en te weinig sporten.

Geld en bezit

Langer studeren danzij veel boeken

Lezen moet je niet alleen leren, het moet er met de paplepel worden ingegoten. Als ouders hun kinderen veel hebben voorgelezen, scoren ze later beduidend beter op leesvaardigheid, concludeert een OESO-onderzoek. Maar de impact is wellicht nog een stuk groter. De kans dat zoon of dochter later gaat studeren en een goede job vindt, hangt niet alleen af van het het diploma van papa en mama. Een goed gevulde boekenkast helpt ook een handje, meldt de Universiteit van Nevada. Kinderen die thuis omgeven zijn door vijfhonderd boeken of meer, zullen 3,2 jaar meer studeren, ongeacht of hun ouders rijk, arm, hoog- of laagopgeleid zijn.

Muziek heeft - helaas - lang niet dezelfde invloed. Wel kunnen vaders en moeders er van uitgaan dat de jeugd van tegenwoordig positief reageert op muziek uit de jaren zestig en tachtig. Bovendien zullen ze, zo stellen psychologen van Cornell University, sneller zelf een plaat van Prince, Michael Jackson of de Beatles opzetten.

Conclusie

Apen we dan na tot op het einde van de rit?

Een leven vervat in studies. Wat kinderen eten, studeren, bezitten, graag beluisteren en hoe zij zich gedragen, wordt vaak bepaald door hun vader en moeder. Het individu ontbreekt vaak en zonen en dochters zijn mini-versies van hun verwekkers geworden. Een deterministische visie op het leven, als het ware, waar amper plek lijkt te bestaan voor het maken van eigen keuzes.

Jongerenonderzoeker Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool) begrijpt dat dit voor de jeugd van tegenwoordig griezelig kan klinken. "Maar stel je eens voor dat wij niet op onze ouders zouden lijken, dat zou pas raar zijn. Ouders geven ons bouwstenen mee, waar kinderen zelf mee aan de slag kunnen. Dat betekent dat zij niet zomaar een kopie van vader of moeder worden, maar het kan wel. Zeker als je beseft dat in de ogen van veel jongens en meisjes hun ouders de grootste helden zijn."

Het maakt dat wij allemaal erg voorspelbaar zijn. "We zijn een lappendeken van ervaringen, waarbij de ouders veel van de stukjes stof afleveren. En het zijn die ervaringen die we gebruiken om beslissingen te nemen."

Apen alle apen dan na? En is de vrije wil een illusie? Gezinswetenschapper Hans Van Crombrugge (Hogeschool-Universiteit Brussel) blijft voorzichtig. "Als dat zo zou zijn, dan zou geen enkel kind rebelleren tegen zijn ouders. Wel is het zo dat we te veel belang hechten aan individualiteit. We hebben de kans om keuzes te maken en andere wegen in te slaan, maar zien toch vaak dat jongeren kuddebeesten zijn en onbewust hun ouders volgen."

Toch hoeft u niet te wanhopen. Een blik in de spiegel hoeft niet hetzelfde te zijn als een blik richting zoon of dochter. De Bruyckere: "Ouders bepalen een groot deel van de waarden van jongeren. Dat betekent niet dat zij altijd dezelfde mening hebben, maar wel dat ze dezelfde interesses delen. Geld, bijvoorbeeld. Ouders met heel kapitalistische ideeën kunnen perfect een anti-kapitalistische zoon hebben."

Maar écht anders zijn, dat is weer niet ieder kind gegeven. Veel jongeren zoeken houvast en zekerheid, zeker in turbulente tijden. Van Crombrugge: "Bij beslissingen volgen ze hun voorbeelden, en dat zijn vaak hun ouders. Sommigen stappen daar bewust uit en kiezen anders, maar dat vraagt durf en moed. Zij dat dat kunnen opbrengen, zijn nog altijd in de minderheid."