Genetisch gemanipuleerde muskieten bestrijden denguevirus in Brazilië
Miljoenen genetisch gemanipuleerde muskieten worden de komende maanden losgelaten in Noordoost-Brazilië, in het kader van de bestrijding van dengue. De eerste 30.000 muggen zijn deze week uitgezet. Het is voor het eerst dat transgene muggen worden losgelaten in dichtbevolkt denguegebied.
De actie is een veldproef om te zien of de muggen, die door een ingebouwd gen erfelijk onvruchtbaar zijn gemaakt, de wilde muggenpopulatie kunnen ondermijnen en zo op termijn een eind kunnen maken aan de dengue-epidemie in de regio.
Dengue of knokkelkoorts is een tropische virusziekte die wordt overgedragen door vrouwelijke muskieten. De ziekte is wereldwijd sterk in opkomst, met 50 tot 100 miljoen gevallen per jaar, waarvan 25.000 fataal. In Brazilië nam het aantal gevallen vorig jaar met 109 procent toe. Tegen dengue bestaat op dit moment geen vaccin of medicijn. Bestrijding van de muskieten is de enige optie.
De muskieten, van de soort Aedes aegypti, de voornaamste dengueverspreider, zijn door het Britse biotechbedrijf Oxitec genetisch gesteriliseerd. Ze hebben een gen waardoor hun nakomelingen als larven doodgaan voor ze zich hebben kunnen voortplanten. Door voldoende steriele mannetjes los te laten in een gebied en deze met de lokale dengue-verspreidende vrouwtjes te laten paren, zal de wilde muggenpopulatie worden gedecimeerd.
Sociale methode
Luke Alphey, wetenschappelijk directeur van Oxitec, noemt het een veilige, duurzame en effectieve bestrijdingsmethode. “Mannetjesmuggen kunnen niet bijten en brengen geen dengue over. Onze muggen zijn steriel en verspreiden dus geen DNA. Anders dan pesticiden schaadt onze methode geen andere soorten. En ze is ook sociaal: ze beschermt iedereen in een gebied, arm of rijk.”
De proef vindt plaats bij de stad Juazeiro, in de deelstaat Bahia. Oxitec zet in het 11 hectare grote gebied zes weken lang 30 duizend transgene muggen per week uit. Begin juli zal blijken of de muggen paren. Dan kan berekend worden hoeveel muggen moeten worden uitgezet om de wilde muggen te onderdrukken. Twee tot drie miljoen, verwacht Alphey.
In oktober moet duidelijk zijn of de wilde populatie is uitgedund. Bij een proef vorig jaar in dunbevolkt gebied op de Caymaneilanden nam die populatie met 80 procent af.
De denguemuggen zijn overigens niet de eerste transgene insecten die in het milieu zijn gebracht. Oxitec heeft de afgelopen drie jaar miljoenen roze katoenmotten uitgezet in de VS. De rupsen van deze mot vreten katoenplanten aan. De roze katoenmotten zijn echter via bestraling onvruchtbaar gemaakt en alleen transgeen omdat ze ter herkenning een genetische merker hebben gekregen.