De voorlopig vele gezichten van de crisis in Frankrijk
'Crisis?', verzucht de eigenaar van kantoorboekhandel Lancryer in de rue Lancry tegen zijn enige klant. 'Zolang de Parijzenaars een extra vrije dag aangrijpen om naar het platteland af te reizen, is er niets aan de hand. Parijs kent geen crisis.'
Het is het weekeinde van Armistice, de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog. De stad is uitgestorven. Als het al crisis is, blijven de mensen er niet voor thuis.
Een paar meter verderop zit Claire naast een pinautomaat. Het is de favoriete locatie van veel daklozen. Ze kunnen er op het gemoed spelen van mensen die geld komen tappen en zich zodoende enkele minuten niet uit de voeten kunnen maken. "Bonjour, jeune homme", zegt ze vrolijk.
"Crisis?", lacht Claire. Ze weet niet beter of het is al heel lang crisis. "Nu misschien wat meer dan vroeger, ja. Maar de mensen blijven geven. Anders was het snel afgelopen met ons."
'Humanitair probleem'
Crisis in Frankrijk? Het is maar net aan wie je het vraagt, of wat je leest. Le Figaro heeft vandaag een special van dertig pagina's over horloges: Audemars Piguet, Hermès, Piaget, TAG Heuer, Patek Philippe, Pequignet, Breitling, Jaeger-LeCoultre - de prijzen beginnen bij 500 en lopen op tot 72.000 euro.
Een paar dagen eerder luidde ex-minister Nicole Guedj, nota bene lid van Sarkozy's UMP, in Libération de noodklok over de daklozen. Hun aantal loopt schrikbarend op, de voedselbanken weten niet waar ze etenswaar vandaan moeten halen. Een op 1 november op straat geboren baby had de bevalling niet overleefd. "De crisis zal hun situatie nog verergeren," schrijft Guedj. De Parijse burgemeester Delanoë waarschuwt: "Het wordt een humanitaire crisis."
Crisis is het al jarenlang een beetje in Frankrijk. De werkloosheid staat op 10 procent, de overheid kwam in 1976 voor het laatst met een sluitende begroting. Het ergst van al: de handelsbalans is al jaren negatief, de loonkosten liggen te hoog en de vakbonden liggen te vaak dwars. Kortom: de Franse industrie, die het land voor een recessie moet behoeden, is niet concurrerend genoeg.
AAA-status
Fransen klagen graag, toch doen ze het nu niet meer dan anders. Als ze al klagen, dan is het over Standard & Poor's, de kredietbeoordelaar die donderdag abusievelijk het gevreesde bericht rondstuurde: Frankrijk verliest zijn AAA-status. Drie kwartier later werd de fout gecorrigeerd, maar toen was het kwaad al geschied. Het Franse rentetarief schoot omhoog naar bijna het dubbele van dat van Duitsland. "Het is alsof we onze AAA nu al kwijt zijn", zei de invloedrijke regeringsadviseur Jacques Attali.
Tot een sfeer van nationale eenheid leidt de situatie niet. Oppositieleider François Hollande legt alle schuld bij president Sarkozy. "De G20 was een mislukking", analyseert hij. "Dat Frankrijk niet wordt beschermd tegen de crisis, komt door zijn slechte president."
De crisis heeft in Frankrijk voorlopig vele gezichten.