Troonswissel Qatar is unicum in 'sjeikenland'
Verrassende stap in de wereld van Arabische oliesjeiks: op je 61ste, in goede gezondheid, je zoon van 33 lentes de troon gunnen. Sjeik Hamad bin Khalifa Al Thani deed het in Qatar, de golfstaat die over negen jaar het WK voetbal gaat organiseren.
Zijn zoon Tamim (kleine foto) mag zich vanaf gisteren de nieuwe heerser noemen van het even vermogende (het rijkste land ter wereld) als kleine emiraat aan de Perzische Golf. Qatar telt 250.000 inwoners, plus minstens zoveel gastarbeiders.
De soepele doorgave van het stokje mag markant heten, gezien de wijze waarop Hamad in 1995 zelf aan de macht kwam. Hij schoof zijn vader, toen die even in Zwitserland zat, aan de kant in een bloedeloze paleiscoup. Het was een pijnlijk moment voor de Al Thani-familie, die al meer dan anderhalve eeuw de scepter zwaait over dit, vroeger vooral door parelvissers bewoonde, armoedige stukje van het Arabische schiereiland dat tot 1971 onder het Britse rijk viel.
De Britse link is er nog steeds in Qatar: zowel sjeik Hamad als zijn zoon werden gevormd op de militaire academie van Sandhurst. Qatar is verder al tien jaar gastheer van een grote Amerikaanse luchtbasis, even buiten de hoofdstad Doha, die het emiraat samen met grote buur Saoedi-Arabië tot een strategische bondgenoot van het Westen maakt.
De enorme rijkdom die Qatar de afgelopen dertig jaar verwierf, heeft de Al Thani-clan tot een invloedrijke speler in de regio gemaakt. Sjeik Hamad maakte zijn ambities al in 1996 duidelijk toen hij Al Jazeera oprichtte, dat uitgroeide tot het eerste internationale tv-station uit de Arabische wereld.
WK voetbal
Sinds de Arabische Lente profileert de heersende familie van Qatar zich verder als selectief supporter van oproer tegen autoritaire regimes, door opstandelingen in Libië en Syrië actief te ondersteunen. In eigen land heersen de Al Thani's vooralsnog ook zonder democratische controle, al zijn er wel voor het eerst verkiezingen aangekondigd - zonder dat er een duidelijke datum aan verbonden is.
In zijn steun aan rebellen heeft sjeik Hamad zich vindingrijk getoond. Zo hebben de twee grote Amerikaanse transportvliegtuigen van de Qatarese luchtmacht begin dit jaar in Libië onder meer oude antitankgranaten opgehaald die vroeger door België aan Kadhafi waren geleverd. De Syrische rebellen hadden het wapentuig hard nodig om de tanks van het leger van president Assad van zich af te houden. Het Westen maakt zich wel zorgen over de strijdgroepen die de Al Thani's steunen. Het Al Nusrafront bijvoorbeeld neigt teveel naar de radicale islam met zijn banden met Al Qaida, vinden de Amerikanen.
Sjeik Hamad, die drie vrouwen en 24 kinderen heeft, verwacht van zijn 33-jarige zoon dat hij de huidige koers van Qatar zal voortzetten: het rijke gasemiraat op de wereldkaart zetten. De voorbereiding op het WK voetbal van 2022, het eerste in de Arabische wereld, zal veel aandacht vergen, al is het alleen maar vanwege de verwachte toevloed van extra gastarbeiders - vooral uit India - die de benodigde infrastructuur moeten bouwen.
Wellicht zal de jonge opvolger de teugels wat laten vieren. Sjeik Tamim zal in ieder geval een jongere ministerploeg om zich heen vormen - maar niemand verwacht dat er schokkende veranderingen in Qatar zullen volgen.