De schoolbel rinkelt in Beke al om drie uur

Dag eindigt uur vroeger dan in andere scholen zodat kinderen langer kunnen ravotten

‘Les(s) is more’ vormen de groot uitgeprinte letters achter de ramen van de gemeenteschool in Beke, een deelgemeente van Zomergem. In de schaduw van de kerktoren wachten ouders, grootouders en aanverwanten op het gerinkel van de bel dat het kindergejoel zal overstemmen. “Het is nog wennen”, zucht Lieve, die hier zoals steeds haar kleinzoon komt opwachten. “Een uur vroeger scheelt heel veel. Er zijn veel minder ouders die hier op tijd raken om hun kinderen te komen ophalen.”

Vorig jaar nog bleven alle 175 leerlingen tot vier uur in de namiddag onder de vleugels van hun juffen en meesters, maar na een kleine proefperiode besliste de directie van de school om de blauwe schoolpoort vanaf drie uur te openen. Een kleine revolutie in Beke, maar evengoed in de rest van Vlaanderen. “De meeste basisscholen stoppen ook al eerder dan vier uur”, verduidelijkt directeur Bart Mattheeuws. “Maar wij zijn, samen met een school uit het Antwerpse, de enige die tegen de wettelijke grens aanschurken. Een basisschool moet tot minstens tot drie uur in de namiddag les voorzien.” Hoewel de ouders niet meteen gewonnen waren voor het idee heeft de directie haar plan doorgezet, en daar heeft ze een gegronde reden voor, zegt Mattheeuws.

“Vorig jaar zijn we een aantal keer op bezoek geweest bij buitenlandse scholen”, verklaart hij. “In Duitsland bijvoorbeeld is de school al uit om één uur, om de kinderen de kans te geven andere activiteiten te ontplooien, die minstens even belangrijk zijn als wat ze bij ons kunnen leren.” In Beke zijn er geen faciliteiten zoals een sport-, teken- of muziekschool. Daarvoor moeten de kinderen naar Zomergem, toch een tien minuten met de auto en nog langer met de fiets. “Die lessen starten al om vier uur, waardoor onze leerlingen steevast te laat zijn. ‘Daar zijn die van Beke weer’, zeggen ze op die scholen dan monkelend. Niet leuk om te horen, natuurlijk”, aldus Mattheeuws.

Maar dat is niet de voornaamste reden om om drie uur al te stoppen. “Het is belangrijk dat kinderen tijd krijgen om te ravotten. Tot vier uur op de schoolbanken zitten, en daarna nog huiswerk maken, legt heel wat druk op de kinderen. Door hen een uur respijt te geven wordt de dag voor hen een pak rustiger.”

Maar ook voor de leerkrachten zou het in het nieuwe systeem gemakkelijker werken moeten worden. De leerlingen zitten immers niet minder lang in de klas. De lessen starten om halfnegen, de speeltijden en middagpauze zijn korter en op woensdag blijven de kinderen een uur langer op school. “Daardoor hebben onze juffen en meesters meer tijd om hun leerstof rustig te brengen, wat het zowel voor hen als voor de kinderen aangenamer maakt.” Juf Lutgard, die de jongste kinderen onder haar hoede heeft, is alvast fan. “Ik heb veel meer tijd om echt met de kinderen bezig te zijn. Omdat er minder pauzes zijn, vallen tijdrovende bezigheden, zoals de jasjes aan en af doen, sapjes drinken, plasjes doen, voor een deel weg. Ik zie dat de kinderen daar echt baat bij hebben.”

Dat klinkt allemaal wel mooi, maar de meeste ouders waren aanvankelijk niet opgezet met het plan van de directie. “Voor werkende ouders is het niet simpel”, zegt Ann, moeder van Niels en Jens, die respectievelijk in het derde leerjaar en in de derde kleuterklas les volgen. “Drie uur is wel erg vroeg. Ik ken moeders die hun kinderen komen ophalen en daarna terugkeren naar hun werk. Ook voor mij is het kunst- en vliegwerk om hier op tijd te raken, en dan heb ik nog wel flexibele uren.”

Om aan de verzuchting van de ouders te beantwoorden heeft de school daarom extra opvang ingelegd tot vier uur. In die tijd kunnen de kleinsten begeleid spelen, en krijgen de oudsten een rustig plekje toebedeeld om hun huiswerk te maken. In de komende maanden zal de sportdienst van Zomergem ingeschakeld worden om kinderen de kans te geven nog een extra uur te sporten in de turnzaal of op de speelplaats.

De kinderen zijn er alvast voor te vinden. “Dan kan ik nog langer op mijn Wii spelen”, deelt Niels ons mee. Mattheeuws moet even lachen als hij het hoort. “Dat kunnen ze natuurlijk doen. Het belangrijkste is dat ze de kans krijgen om te ravotten, zonder dat ze op de klok moeten kijken of zonder dat prestatiegerichte dat de maatschappij hen oplegt. We merken dat de lessen rustiger verlopen, dat de leerlingen oplettender zijn. ‘ADHD-gevallen’, met de typische hyperactiviteit en concentratieproblemen komen minder voor.”

Pedagogen en psychotherapeuten geven Mattheeuws overschot van gelijk. “De reactie van de ouders is tekenend voor deze tijd”, zegt therapeute Lut Celie. “Kinderen leven heel erg op het ritme van hun ouders. Dat is een jachtig bestaan, waar kinderen heel hard in meegaan, met stress tot gevolg.”

Recente cijfers over stress bij kinderen zijn er niet in België, en al helemaal niet over de jongsten. De laatste dateren van 2004, op basis van een enquête afgenomen bij 1.377 kinderen tussen 10 en 14 jaar door stress-specialist dokter Luc Swinnen. 32 procent van de ondervraagden vertoonde verschillende gradaties van stress.

“Er bestaan ook geen studies over het verband tussen het aantal lesuren en druk bij kinderen”, zegt pedagoog Peter Van Petegem. “Maar ik ben ervan overtuigd dat het belang van spelen, zonder de tijd in het oog te moeten houden of te moeten winnen niet te onderschatten valt.”

Vooral dat ‘moeten’ moet eruit, aldus Lut Celie. “Alles moet vol. Kinderen worden voor van alles en nog wat ingeschreven, waar ze dan ook nog eens moeten presteren. Psychiater Paul Verhaeghen stelt dat ADHD te wijten is aan een overprikkelende maatschappij. Een rustiger schooltempo is dan ook op alle vlakken aan te raden. Dat ouders dat ook maar eens beseffen.”