'Meet geluk in je leven, dan kun je er zelf iets aan doen'

365 dagen lang, niet toevallig te beginnen op 1 januari, zullen onderzoekers van de Leuvense universiteit nagaan wat het effect is van interventies in drie testgroepen. Een groep zal een dagelijkse gelukstip krijg, een andere wekelijks, een ander geen. Bedoeling is te peilen wat dat oplevert. Want, zegt Leo Bormans: "What you focus on, is what you get. Zolang je geluk niet meet, kun je niet weten of iets effect kan hebben op je leven. Meet het dus. En doe er iets aan."

Dat meten, dat is wat dit onderzoek wil doen. Volgens Bormans, die sinds The World Book of Happiness voor lezingen de wereld rondreist, een wereldwijde primeur. "50 procent van ons geluksgevoel is genetisch bepaald, 10 procent door de omstandigheden. Maar waar focust iedereen op? Op die 10 procent: een huis, een auto, een composthoop. Aan die overige 40 procent denkt niemand. Terwijl die bepaald wordt door hoe je de wereld bekijkt. En dat gebeurt niet door zinnetjes als: 'Na regen komt zonneschijn.' Het gaat evenmin over plezier. Maar het gaat wel over je tevredenheid. En over hoe je dat zelf kan bepalen. Geluk is niet wachten tot een vlinder op je schouder komt zitten. Die komt toch niet, hij weet dat er geen nectar in je lijf zit. Het gaat om wat je doet."

Infospireren

Bormans ontwikkelde een Gelukskalender en een Geluksschatkist. Zeg maar: de voor iedereen te kopen tips op weg naar meer geluk. Maar niet vrijblijvend: die tips zullen ook op zijn testpubliek losgelaten worden.

Een voorbeeld? Op 4 januari (de geboortedag van Isaac Newton): 'Maak een lijstje met drie namen van mensen waardoor je geworden bent wie je bent. Als het mogelijk is hen daarvoor te bedanken, doe dat dan.' Of 24 juni: 'Beslis vandaag hoe je een klus of een plan dat al veel te lang aansleept afwerkt. Stel een realistisch deadline vast.'

Bormans, die zegt zelf al twintig jaar lang elke dag drie positieve ervaringen van die dag op te schrijven ("zo'n gratitude journal werkt, het zorgt ervoor dat je zelf kan ingrijpen en zelf heb ik nu ook een dagboek met 20.000 leuke herinneringen") gelooft natuurlijk dat het kan. "Ik wil mensen tot actie aanzetten. Niet alleen een spiegel geven met een spreuk waarover kan gereflecteerd worden. Ook een venster tot actie. Op basis van wetenschappelijke gegevens trouwens. Ik noem dat infospireren: inspireren op basis van informatie."

Onlangs was hij voor een lezing in Bhutan. Klein land, zo'n 700.000 inwoners, maar geboekstaafd als 'een van de gelukkigste landen ter wereld'. "Dat komt omdat de eerste basisregel in de grondwet is: worden mensen gelukkiger van deze maatregel. Ze doen niks waar mensen niet gelukkiger van worden. Een voorbeeld: 60 procent van het land is bebost. Ze sloten zelfs een papierfabriek. Omdat ze vinden dat bossen goed zijn voor de gezondheid en dus voor een beter gevoel."

Crisis als kans op geluk

Klinkt mooi, lijkt ook naïef. Je kan er gif op innemen dat de regering Di Rupo zich in de lopende begrotingsbesprekingen niet bij elke maatregel zal afvragen: worden de mensen daar gelukkiger van. "Neen", zegt Bormans, die via Herman Van Rompuy zijn geluksboek aan de regeringsleiders uit alle landen van de wereld liet bezorgen en straks over geluk mag gaan speechen in de London School of Economics. "Socialisten hebben trouwens ook schrik van de term maakbaar geluk want dat doet al snel aan marxisme denken. Maar een land kan toch voorwaarden creëren om mensen gelukkig te maken. De andere optie is dat je mensen tegen elkaar opzet."

Maar hoe kan een onderzoek met testpersonen (en dus individuele resultaten) ook maatschappelijke impact krijgen? "Dit moet samengaan met een grotere beweging", knikt Bormans. "Maar de crisis is wel een kans. We zijn allemaal rijker geworden, maar minder gelukkig. Als je de Lotto-reclame ziet, zie je palmbomen. Wel, die vind je niet in Denemarken of andere Scandinavische landen hoor. Terwijl acht op de tien mensen in Denemarken wel zeggen gelukkig te zijn. Bij ons is dat vier op de tien. Er zijn twee grote paramaters om dat te meten: vertrouwen en gelijkheid. Dat vertrouwen geldt voor vertrouwen in elkaar en in de instellingen. Wel, werk daaraan."

TEST HET ZELF

Tips voor een gelukkige dag

4 januari

'Maak een lijstje met drie namen van mensen waardoor je geworden bent wie je bent. Als het mogelijk is hen daarvoor te bedanken, doe dat dan.'

24 juni

'Beslis vandaag hoe je een klus of een plan dat al veel te lang aansleept afwerkt. Stel een realistisch deadline vast.'