Markante plekken: de Beurs van Brussel, van beurspaleis tot biertempel
In de reeks "Markante plekken" gaat onze fotograaf Alexander Dumarey elke week op zoek naar een opvallende plaats met een verhaal. Soms bekend, soms vergeten. Soms druk, soms verlaten. Maar allemaal hebben ze een boeiende geschiedenis. Vandaag: de Beurs van Brussel.
Het is één van de meest iconische gebouwen van Brussel, pal in het midden van de Anspachlaan: de Beurs van Brussel. Momenteel is het stil in het monumentale pand, maar daar komt verandering in: het beurspaleis wordt een ontmoetingsplaats met onder meer een interactief parcours rond de Belgische Brouwkunst.
In 1865 wordt de basis gelegd voor een plan dat Brussel voor altijd zal veranderen. De stad wil zichzelf een imago aanmeten dat de jonge en ambitieuze natie waardig is. Burgemeester Jules Anspach stelt architect en urbanist Léon Suys aan om de Brusselse benedenstad op de schop te nemen.
De kronkelende Zenne (op dat moment zowat een open riool) wordt rechtgetrokken en overwelfd, en op de vrijgekomen ruimte worden 30 meter brede boulevards aangelegd. Langs de lanen komen enkele prestigieuze openbare gebouwen, zoals de Beurs, het Zuidpaleis en de Centrale Hallen.
Het beurspaleis komt zowat centraal in het project te liggen, op de plaats van de oude Botermarkt. Suys neemt het ontwerp van het gebouw zelf voor zijn rekening. Hij tekent een imposante eclectische mastodont met tempelallures. De bouw gaat van start in oktober 1869. Er werken een hele rist kunstenaars mee aan het overvloedige beeldhouwwerk, onder wie vermoedelijk de jonge en nog onbekende Auguste Rodin, die toen enkele jaren in Brussel verbleef. 4 jaar later, in 1873, is het paleis af en wordt het ingehuldigd met een groot bal.
In de begindagen van de Beurs worden de goederen van de bedrijven nog op kwaliteit beoordeeld op de beursvloer zelf. Het gebouw blijkt daar te donker voor, en al eind 19e eeuw worden een deel van de daken vervangen door glazen koepels en komen er grote ramen in de zijgevels.
Op het hoogtepunt, halfweg de jaren 20, werken er zo'n 5.000 mensen in het gebouw. Het is een drukte van jewelste op de beursvloer. Zo druk dat de granito vloer letterlijk verpulvert onder het heen-en-weergeloop, met rondvliegend stof als resultaat. Om het stofprobleem op te lossen, wordt de oorspronkelijke vloer vervangen door parket. Maar ook parket slijt snel, en de vloer moet elke paar jaar volledig worden vervangen.
Vanaf eind jaren 80 wordt steeds meer geautomatiseerd en gedigitaliseerd. Wanneer de effectenmarkt in 1996 volledig elektronisch gaat, verdwijnt alle activiteit op de beursvloer. De dagelijkse bijeenkomst van de handelaars is overbodig geworden.
In 1999 fuseren de beurzen van Brussel, Parijs, Amsterdam en Lissabon tot Euronext. Het gebouw is veel te groot voor Euronext, uiteindelijk zijn er maar 20 mensen meer aan het werk in het kolossale pand. In 2012 verkopen ze de erfpachtrechten weer aan de stad Brussel en trekken ze weg uit het beurspaleis.
Een jaar later beslist Brussel de Beurs weer publiek toegankelijk te maken. In afwachting van het begin van de werkzaamheden organiseert de stad tijdelijke tentoonstellingen in de grote hal. Architectenbureau Robbrecht & Daem, Beau architecten en Popoff werken intussen de plannen uit voor de reconversie. Het bierparcours komt op de bovenste verdiepingen en de grote centrale hal krijgt nieuwe ingangen en wordt publieke ruimte. De werkzaamheden gaan van start in het voorjaar van 2020, de opening volgt eind 2022 of begin 2023.
