Steeds meer mensen zitten onterecht in voorhechtenis
Elk jaar krijgen steeds meer personen een vergoeding omdat ze onterecht in voorhechtenis hebben gezeten. 'Een combinatie van druk en onverschilligheid bij de speurders.'
Kevin Huypens was pas 18 toen hij achter de tralies vloog omdat het Antwerpse gerecht hem verdacht van de moord op zijn vader. Acht maanden later werd de echte moordenaar gevat en kwam Kevin vrij. "Ik was alles kwijt", vertelt de nu 23-jarige in het weekblad Humo. "Mijn vader, mijn leven en mijn toekomst." Huypens is van plan de minister van Justitie en de magistraten in zijn dossier te dagvaarden. Hij wil ook een schadevergoeding van de Belgische staat.
Uit cijfers van het ministerie van Justitie blijkt dat elk jaar steeds meer mensen een schadevergoeding vragen omdat ze onterecht in voorhechtenis hebben gezeten. In 2008 dienden 94 personen een aanvraag in. In 2009 ging het om 102 mensen, dat was toen een verdubbeling in vijf jaar tijd. Sindsdien is het aantal aanvragen min of meer gestabiliseerd: 103 in 2010 en 101 in 2011.
Ook het aantal toegekende vergoedingen neemt jaar na jaar toe: 66 uitbetalingen in 2008, 71 in 2009. Voor 2010 zijn er al 60 aanvragen gegrond verklaard, de rest is nog hangende. Voor 2011 is het werk nog niet afgerond. Maar de verwachting is dat de stijgende trend zich voortzet.
"Er is meer druk bij de speurders, in combinatie met een zekere onverschilligheid, zeker tegenover vreemdelingen", zo verklaart advocaat Vincent Vereecke de stijging. "Een Roemeense winkeldief zou vroeger nooit in voorhechtenis zijn genomen. Nu wordt zo iemand voor alle zekerheid een maand naar de gevangenis gestuurd. De roep om repressie is groot."
"In het begin van mijn carrière, in '99, gebeurde het al eens dat de onderzoeksrechter een verdachte vrijliet. Dat gebeurt nu nooit meer. Ik vraag het ook niet meer: na tien keer het deksel op je neus te hebben gekregen, ga je geen elfde keer enthousiast een vervroegde vrijlating bepleiten."
Vereecke behartigt de onterechte voorhechtenis van Olav Herreman, die twee jaar geleden door het Gentse assisenhof werd vrijgesproken voor de moord op Joke Van Steen. Voor de 4 maanden die Herreman in de gevangenis zat, kreeg hij 12.000 euro. Al ging dat niet zonder slag of stoot.
"Zijn eerste aanvraag voor een schadevergoeding werd afgewezen", zegt Vereecke. "De commissie meende dat hij zelf schuld had aan zijn hechtenis. Een laffe redenering. Herreman stond terecht voor de moord Joke Van Steen omdat hij zich na de feiten 'vreemd' had gedragen. Er was geen spat bewijs tegen hem."
Vereecke wijst er nog op dat magistraten dagvaarden, zoals Kevin Huypens van plan is, geen zin heeft. "Dat kan alleen maar als de magistraat schuldig zou zijn aan een misdrijf. Je kunt een onderzoeksrechter juridisch niet verwijten dat hij aan tunnelvisie lijdt."