Oranje-blauw schuift hete aardappel twee weken door
De echte crisis in dit formatieberaad is andermaal vooruitgeschoven. Over de communautaire kwesties wordt de komende dagen niet gezamenlijk gepraat, dat is pas voor na het allerzielenreces. Dan zal moeten blijken of oranje-blauw levensvatbaar is.
Door Fabian Lefevere
brussel l De ergernis over Joëlle Milquet is alweer springlevend. 'Over elk punt, over elke komma wil ze discussiëren. De ene dag zegt ze dit, en de andere dag dat.' Maar niemand wil het vanzelfsprekende uitspreken: rien ne va plus in dit formatieberaad.
Om een ultieme crisis af te zweren, moest formateur Yves Leterme woensdagavond een noodvergadering beleggen met de delegatiehoofden van oranje-blauw. Dinsdag en woensdag was er andermaal communautaire commotie ontstaan toen cdH-voorzitster Joëlle Milquet de regionale vertegenwoordigers bij de NMBS enkel een adviserende rol gunde en niet het medebeslissingsrecht waar de Vlamingen op aandrongen. Dat zorgde de voor scherpe uitvallen aan de onderhandelingstafel en onderlinge verwijten daarbuiten.
Toch was de toon van de vergadering van woensdagavond relatief rustig. Wellicht ook omdat de discussie werd ontweken en de strategie van het uitstel werd toegepast. Onder auspiciën van Leterme en ex-verkenner Herman Van Rompuy werd afgesproken om de communautaire discussie nog te laten rusten tot na het reces van allerzielen. De eerste vier dagen van november moeten dienen als periode van bezinning voor de oranje-blauwe onderhandelaars.
In afwachting zal formateur Yves Leterme zich beperken tot bilaterales (persoonlijke gesprekken) over de staatshervorming. De nota-Milquet wordt daarbij naar de prullenbak verwezen. Leterme zal de komende dagen met behulp van Van Rompuy zijn communautaire voorstellen aftoetsen bij de oranje-blauwe partners, wat moet uitmonden in een nieuwe tekst. De verwachting is dat Leterme sleutelt aan de eerder afgesproken viertrapsraket, met de raad van wijzen als cruciaal onderdeel daarvan. Die nieuwe voorstellen zullen vanaf 5 november in plenaire sessie besproken worden.
Die methode mag dan vanuit alle hoeken als 'logisch' omschreven worden, de scepsis is en blijft enorm. "De partners zijn elkaar beu, maar ze zijn vooral overgevoelig voor de publieke opinie", zegt een onderhandelaar. "Elke toegeving wordt als een nederlaag ervaren. Iedereen zit op zijn tandvlees: sinds het begin van de verkiezingscampagne heeft niemand vakantie gehad. Dat zorgt voor enorme zenuwachtigheid. Het wordt nu echt wel tijd dat Leterme een initiatief neemt."
De formateur heeft desondanks opnieuw voor uitstel gekozen. Maar dat zou niet betekenen dat de situatie uitzichtloos is, klinkt het in cdH-hoek. "Het is moeilijk, dat klopt, maar het conflict is niet zo groot als het wel lijkt. De regionale vertegenwoordiging in de NMBS is een belangrijk punt voor ons, maar het is ook het allereerste communautaire dossier dat nu weer op tafel ligt. Niemand wil veel toegevingen doen, uit angst dat we dat ook zullen moeten doen in de grote dossiers."
In afwachting wil oranje-blauw verder onderhandelen over de onafgewerkte dossiers: de arbeidsmarkt en de begroting. Maar ook dat wordt niet makkelijk. Hoe moeizaam de begroting tot stand zal komen, bleek de voorbije weken en ook de arbeidsmarkt zorgde gisteren voor vuurwerk. Leterme laat nu het communautaire rusten, maar meteen duikt een andere breuklijn binnen oranje-blauw: die tussen de liberalen en de christendemocraten (zie ook pagina 1).
De partners zijn elkaar beu, maar ze zijn vooral overgevoelig voor de publieke opinie. Iedereen zit op zijn tandvlees