Kunstkracht 10
Sinds 2003 strijkt Beaufort om de drie jaar neer aan de Belgische kust. Deze keer gooien de initiatiefnemers het over een andere boeg: één kunstenaar voor de hele kust en drie groepstentoonstellingen in Het Zwin, Raversyde en De Panne.
De vorige vier Beauforts hebben kunst naar de kust gebracht. Telkens werden dertig, vaak monumentale kunstwerken van evenveel hedendaagse kunstenaars - Jan Fabre, Daniel Buren, Antony Gormley, Philippe Aguirre en vele anderen - in de openbare ruimte van De Panne tot Knokke geplaatst. Deze keer wordt het roer omgegooid.
"Er zijn verschillende redenen waarom we aan het concept hebben gesleuteld", zegt Phillip Van den Bossche, een van de vier curatoren van Beaufort 2015. "We brengen nog steeds hedendaagse kunst op plekken waar de drempel laag is, maar we zijn wel afgestapt van het idee om dertig kunstwerken gelijk te verspreiden over tien kustgemeenten.
"In de voorbije twaalf jaar is de kunst veranderd", verduidelijkt Van den Bossche. "Tegelijk wilden we ook niet steeds hetzelfde concept aanhouden. Komt daarbij dat we ook de tering naar de nering moeten zetten. In 2003 startte Beaufort bijzonder ambitieus met een budget van 7 miljoen euro. Dat is jaar na jaar verminderd.
"Voor de huidige aflevering hebben we nog maar een budget van 1,5 miljoen euro. Daarom hebben we niet voor monumentale kunstwerken gekozen. Ook de organisatiestructuur is veranderd zodat niet langer één curator alles op zich neemt. Voor het eerst werken we met vier curatoren samen." Dat zijn, naast Phillip Van den Bossche, Lorenzo Benedetti, Patrick Ronse en Hilde Teerlinck.
Wrijvingen
"Enerzijds hebben we ons afgevraagd waar hedendaagse kunstenaars, zeker in de openbare ruimte, nu mee bezig zijn, anderzijds hebben we ons laten inspireren door het Nederlandse kunstevenement Sonsbeek, dat al lang 'buiten de perken' treedt. Zo kwamen we uit bij Beaufort Buiten De Grenzen. Want we overschrijden grenzen in meer dan één betekenis."
Zo kiest Beaufort 2015 één kunstenaar voor de hele kust: A Dog Republic. Noem het geen kunstenaarscollectief maar een groep gelijkgestemden, aangestuurd door Yona Friedman - architect, urbanist en kunstenaar. De groep doet interventies tussen 21 juni en 21 september, verspreid over de hele kust. Het gaat om zo'n zestig activiteiten, die vaak beperkt zijn in tijd en ruimte: slideshows op de ramen van de kusttram, strandtekeningen met hout en organisch materiaal, en mobiele kiosken.
"Het klinkt misschien idealistisch, maar we denken dat de interventies van A Dog Republic geen drempel zullen hebben. Een monumentaal kunstwerk valt meer op, maar misschien is een strandtekening wel toegankelijker", zo zegt Phillip Van den Bossche.
Er worden nog grenzen verlegd: voor het eerst werkt Beaufort samen met onder andere Theater Aan Zee, Vrijstaat Oostende en het festival Leffingeleuren. "Zo komt er op Leffingeleuren een project rond het werk van de New Yorkse dichter, componist en muzikant Moondog. Onder anderen Roland Van Campenhout zal op 20 september songs uit het repertoire van Moondog eenmalig uitvoeren."
Maar er zijn meer kunstenaars dan alleen maar A Dog Republic aan de kust te zien. Op drie locaties - Het Zwin, Provinciedomein Raversyde en De Nachtegaal in De Panne - is er telkens een groepstentoonstelling met werk van onder anderen Charif Benhelima, Mark Manders, Kelly Schacht en Nicolas Provost. "Er is geen opgelegd thema, maar sommige kunstenaars houden wel rekening met de karakteristieken van de plek. Zo is er aandacht voor 'de vreemdeling' in De Panne en toont Alessandro Pessoli in de oorlogsbunkers van Raversyde geweren in keramiek."
Tijdens de vorige Beauforts waren er af en toe wrijvingen met deelnemende kustgemeenten. Zo haakte Knokke in 2012 af en was er in 2009 controverse over de krotwoning van de Poolse kunstenaar Kusmirowski in Blankenberge. Hebben de organisatoren die moeilijkheden willen omzeilen met het nieuwe concept? "De onderhandelingen met de gemeentebesturen werden er inderdaad niet gemakkelijker op", geeft Van den Bossche toe.
"En er ontstond ook onderlinge concurrentie: waarom kreeg de ene gemeente Daniel Buren en de andere een minder bekende kunstenaar? We hebben nu de rollen omgekeerd en hebben de tien kustgemeenten samen uitgenodigd met de vraag wat ze van het voorstel vonden van één kunstenaar voor de hele kust. Ze waren enthousiast en doen weer allemaal mee. Ook Knokke."