Pakkend proces van juridische blunder
De grootste juridische dwaling uit de naoorlogse geschiedenis van het Franse gerecht heeft nu ook een ophefmakende film opgeleverd: Présumé coupable, vrij te vertalen als 'schuldig tot het tegendeel bewezen is'.
In de periode dat in ons land nog de schokken nazinderden van de gruwelijke Dutroux-affaire werd ook Frankrijk in 2001 opgeschrikt door een pedofilieschandaal. In het Noord-Franse Outreau werden 13 mensen meer dan een jaar in voorlopige hechtenis opgesloten en sommigen nadien veroordeeld wegens seksueel misbruik van minderjarigen. Alleen bleek later dat de beschuldigingen vals waren.
Een van die onschuldige slachtoffers was Alain Marécaux, een gerechtsdeurwaarder uit het in Pas-de-Calais gelegen Samer die samen met zijn vrouw beschuldigd werd van kinderverkrachting. Heel zijn leven en zijn gezin werden erdoor verwoest. In 2005 verscheen van zijn hand Chronique de mon erreur judiciaire. Die kroniek over de gerechtelijke dwaling waarvan hij het slachtoffer werd is nu dus trouw verfilmd tot Présumé coupable.
Zoals vaak bij films die op ware feiten gebaseerd zijn, voelt ook deze reconstructie van Marécauxs vier jaar lange lijdensweg heel authentiek aan. De schoudercamera zit de fel getekende Marécaux (een bijzonder fysieke en intens doorleefde vertolking van Philippe Torreton) voortdurend dicht op de huid. Van zijn arrestatie en zijn eerste ondervraging over zijn opsluiting met negen andere gevangenen in een grauwe, piepkleine cel tot het juridische onderzoek dat van bij het begin de allure heeft van een waanzinnige, kafkaiaanse nachtmerrie, je krijg het allemaal te zien
Hoe kun je als toeschouwer onverschillig blijven ten opzichte van zo veel onrechtvaardigheid en de vernederende juridische draaikolk waarin Marécaux terechtkomt? Regisseur Vincet Garencq slaat je behoorlijk groggy omdat hij de realistische sfeer en de helse tragedie waarin Marécaux terechtkomt heel goed en voortdurend geloofwaardig uitgewerkt heeft. Zonder muziek, zonder franjes en zonder pathos.
De verontwaardiging die Marécaux voelt vanaf het eerste moment dat hij oog in oog komt te staan met de politie en het gerecht, die voel je ook. De wanhopige Marécaux zat 23 maanden in de gevangenis en brengt op het einde zijn eigen leven zelfs in gevaar door met een hongerstaking te beginnen. Dat acteur Torreton 27 kilo verloor, maakt dat proces van de fysieke identificatie nog een stuk indrukwekkender.
En toch kom je niet helemaal tevreden uit de bioscoop buiten, want geleidelijk begint er iets te knagen. De anders heel oprechte film spitst zich dermate exclusief toe op Marécaux dat het meest intrigerende personage onderbelicht blijft: Fabrice Burgaud, de jonge onderzoeksrechter die heel het onderzoek op een fiasco liet uitdraaien. Ook in zijn perspectief had een goede film gezeten.