Direct naar artikelinhoud

Cornu laat debat ontsporen

Sakkeren op vakbonden of belangenorganisaties, daar komt de gemiddelde bedrijfsleider wel mee weg. Bij de baas van een overheidsbedrijf, dat per definitie in de publieke belangstelling staat, luistert het nauwer. Dat ondervindt nu ook - bij herhaling - Jo Cornu, gedelegeerd bestuurder van de NMBS.

Bám. Aan de twinkeling in zijn ogen kon je zien dat Jo Cornu alvast van zichzelf vond dat hij het een keer goed gezegd had. "Hun deontologische code is waarschijnlijk op een postzegel te schrijven", voegde Cornu consumentenorganisatie Test-Aankoop toe op de hoorzitting over het nieuwe vervoersplan van de NMBS in de Kamercommissie Verkeer.

Cornu uitte daarmee zijn frustratie over een onderzoek naar tevredenheid bij reizigers, waarmee Test-Aankoop onlangs uitpakte. De voor de NMBS slechte resultaten - niet te verwarren met een enquête van TreinTramBus waarover De Morgen deze week berichtte - gaan terug op een onderzoek van vorig jaar, en dus voor het nieuwe vervoersplan. Dat Test-Aankoop ze nu pas publiceert, midden in de discussie over het nieuwe plan, is op zijn minst verwarrend.

De frustratie van de spoorbaas was dus nog enigszins te begrijpen, maar handig verwoord was ze niet. Ze leidde meteen tot een communicatiestorm, en een hevige tegenreactie vanwege Test-Aankoop. De organisatie dreigt zelfs met een rechtszaak. "We zullen naar de rechtbank stappen om een burgerlijke en/of strafrechtelijke procedure op te starten", zegt directeur Ivo Mechels. Een strafrechtelijke procedure zou volgens Mechels kunnen, omdat de uitspraken van de spoorbaas als laster kunnen worden betiteld.

"Het is duidelijk dat de verklaringen van Cornu ons zware schade hebben toegebracht", zegt Mechels. "Hij heeft de deontologie en methodologie van onze organisatie in twijfel getrokken. Daarmee brengt hij onze bestaansreden in gevaar." Een gerechtelijke klacht kan wel nog worden afgewend als Cornu ten laatste donderdag zijn excuses aanbiedt, klinkt het nog. "We vragen eerst en vooral formele excuses", zo luidt het. "Als die er donderdag niet komen, dan zetten we de procedure in gang."

Na afloop van de hoorzitting in de Kamer klonk de spoorbaas alweer verzoenender, maar excuses zitten er niet meteen in. "Er is gezegd wat er is gezegd en wij nemen akte van het voornemen van Test-Aankoop." Tegelijk is het niet de eerste keer in zijn nog korte carrière bij de NMBS dat Cornu met zijn vranke communicatie het debat laat, welja, ontsporen. Eind vorig jaar bliezen de vakbonden het sociaal overleg binnen de overheidsdienst op omdat Cornu in een interview had gezegd dat spoorwerknemers "niet te duur zijn, maar te weinig uren presteren". Een poging om dat in een open brief recht te zetten, leidde tot nog meer syndicale ontzetting. Pas gisteren kon er voor het eerst weer worden overlegd tussen bonden en bedrijfstop.

Descheemaecker

Is Jo Cornu een nieuwe Marc Descheemaecker? Want ook van de vorige NMBS-CEO kon je bij elke publieke uitspraak wel een rel verwachten. Wie beiden aan het werk heeft gezien, ziet toch vooral verschillen. "Ik discussieer tien keer liever met Cornu dan met Descheemaecker", bekent Kamerlid Stefaan Van Hecke (Groen). "Hij communiceert onhandig, en daagt vast ook wel bewust uit, maar hij luistert tenminste. Descheemaecker was een blaaskaak, hij riep voortdurend, maar uiteindelijk gebeurde er niets. Bij Cornu heb ik oprecht het gevoel dat hij het anders wil gaan doen."

Als oppositielid wijst Van Hecke met verwijtende vinger naar de regering. "Ze wurgen hem in een budgettair carcan. Hij houdt zich loyaal aan de afspraken, maar hij kan niet verbergen dat zijn nieuwe vervoersplan er de gevolgen van draagt. Als de regering je oplegt dat je niet meer treinkilometers mag rijden en je bent anderzijds gedwongen om meer treinen via Zaventem te laten gaan, om boetes voor de Diabolo-constructie te vermijden, dan moet je elders ritten schrappen. Als dan blijkt dat mensen 's ochtends om zeven uur niet meer vanuit Dendermonde in Gent op hun werk geraken, moet hij niet verontwaardigd zijn dat er klachten komen."

"Voor een manager met een carrière in de privé is het even wennen als plots al je uitspraken het voorwerp worden van nationaal debat", weet Kamerlid Jef Van den Bergh (CD&V). "Cornu moet nog leren dat in een overheidsbedrijf de stakeholders even belangrijk zijn als de aandeelhouders. Dit soort communicatieproblemen kost veel energie." Problematisch vindt de CD&V'er dat niet. "De NMBS blijft een star bedrijf, een beetje leven in de brouwerij kan geen kwaad. Cornu is veel zakelijker en nuchterder dan zijn voorganger."

Een pint drinken

Dat ontkennen ze zelfs niet bij de door hem geprovoceerde vakbond. "Hij laat zich te veel leiden door externen en zoekt problemen waar er geen zijn", zegt Jean-Pierre Goossens van ACOD Spoor, "maar hij is geen windmaker. Met Descheemaecker kon je een pint drinken, maar je moest altijd beseffen dat zijn beloftes even lang standhielden als het gesprek dat je met hem voerde."