'We mogen ons niet laten leiden door angst'
Bloemen voor de zaakvoerders, gelukwensen voor het personeel. De heropening van brasserie Al la Bonne Bière in Parijs, op 13 november nog zo zwaar getroffen, kreeg een symbolische betekenis. De kogelgaten waren verdwenen, de verbrijzelde vensters vervangen. Angst had plaatsgemaakt voor een glimlach. 'De terroristen krijgen ons niet klein.'
fgelopen maandag hadden ze mekaar al stiekem gezien, de zaakvoerders en het personeel. Een afspraak, terug in de brasserie die drie weken geleden het eerste doelwit was van de terroristen die 130 doden en vele tientallen gewonden maakten bij de aanslagen in Parijs. Vijf klanten stierven toen in de kogelregen, drie anderen raakten ernstig gewond.
Met zeventien stonden ze maandag in de zaak, te kijken naar de kogelgaten in de muur en de verbrijzelde ramen. "Wat gaan we doen?", vroeg uitbaatster Audrey aan hen. Niemand twijfelde: "We gaan door!" In de dagen die volgden werden de ramen hersteld, de gaten dichtgepleisterd, het houtwerk bijgewerkt, de muren opnieuw geverfd. Drie dagen lang werd door een team vaklui de klok rond gewerkt.
Gisterochtend, toen de zaak de deuren heropende, hing de geur van de verf nog in de lucht. Maar die ruimde plaats voor die van bloemen. Massaal kwamen klanten langs met ruikers voor de "moedige zaakvoerders en hun personeel". De heropening van brasserie Al la Bonne Bière was voor iedereen het symbool dat de terroristen niet gewonnen hadden. Op het krijtbord, waarop normaal een menu geschreven staat, stonden nu bemoedigende woorden die alles samenvatten: "Vooruitgaan om nooit te vergeten."
Supergezellig
"Want dat ís het ook", zegt Marc, in naam van heel het personeel. "We mogen niet vergeten. Alle bloemen die hierbuiten nog liggen, alle kaarsjes. Die dienen allemaal om te herinneren. Om nooit te vergeten. We kunnen met kalk en verf de sporen wissen, maar vergeten doen we niet. Maar we gaan wel vooruit. Dat is wat we tonen. Dat we sterker zijn dan de terroristen. Dat we niet verslagen zijn."
Erg veel jonge mensen, op het terras van de brasserie. Onder hen Cécile, Camille, Gabriële en Sarah. Vier studentes psychologie. "We kwamen hier voordien altijd", zeggen ze. "Zo een supergezellige zaak. Toen we vernamen dat ze weer openging, wisten we dat we hier moesten zijn. Net als iedereen die hier vandaag is. De kaarsje hebben we gehad. Tranen moeten langzaam plaatsruimen voor een lach. Dit is een symbool."
Dat zeggen ook vriendinnen Chloe en Sarah. "Om eerlijk te zijn: heel even flitste door ons hoofd 'zouden we daar nou wel gaan zitten vandaag?'. Maar een halve seconde later wisten we het: ja, tuurlijk. We laten ons leven niet leiden door terreur."
Tussen al die jongeren zit het echtpaar Michel en Nathalie Goldberg. Hij is 80, zij 74. Vijftig jaar lang woonden ze in de schaduw van de brasserie. "Ontelbare keren hebben we hier na een wandeling iets gedronken", zegt het paar. "We moesten hier vandaag zijn. Om hen en iedereen een hart onder de riem te steken." Van de slachtoffers die vielen kennen ze niemand persoonlijk.
Intussen worden bloemen aangesleept. Sommige mensen kwamen gisteren enkel binnen in de brasserie om hun ruiker af te geven. Drie zoenen voor de zaakvoerders incluis. En een welgemeende 'bravo' voor het personeel.
Nicolas Silly (37) drukt wat op de doorschijnende plastic folie, gewikkeld rond zijn arm. Daaronder een nieuwe tatoeage. 'Pray for Paris' staat erop. "Drie weken geleden was ik in het Stade de France", zegt hij, terwijl hij drinkt van een biertje op het terras van Al la Bonne Bière. "De chaos was zo groot dat ik pas een uur later ontdekt heb waar ik in werkelijkheid aan ontsnapt ben. Het heeft me veranderd. Bewuster gemaakt van het leven, denk ik. Vandaar dat ik hier ook ben. Om te tonen dat we moeten leven. Dat we ons niet mogen laten leiden door angst. Het is een mooie dag vandaag!"