Hollande is alles wat Sarkozy niet is

Op een verkiezingsbijeenkomst in januari onthulde François Hollande zijn vijandbeeld. "Mijn echte tegenstander heeft geen naam, geen gezicht, hij behoort niet tot een partij", zei hij. "Hij wordt nooit gekozen, en toch regeert hij. Het is de wereld van het geld." Het zou zijn meest geciteerde uitspraak uit de campagne worden.

De harten van de socialistische aanhang in Le Bourget begonnen sneller te kloppen. Ondertussen gingen de woorden de wereld rond: Franse presidentskandidaat beschouwt financiële wereld als grootste vijand. Speurneuzen diepten vervolgens een oud televisieprogramma op waarin Hollande zich in het vuur van het debat liet ontvallen dat hij niet van rijke mensen houdt.

Terwijl Frankrijk eindelijk begon te geloven dat het met Hollande een kandidaat met het hart links had gekregen, werd de rest van de wereld langzaam wakker: wie is in hemelsnaam deze Hollande? Klopt het dat hij president van Frankrijk kan worden? En meent hij wat hij zegt?

'Not danzjeroes'

Zijn op een na meest geciteerde uitspraak deed Hollande in de Londense City, waar hij heen reisde om de financiële wereld gerust te stellen. "I am not dangerous", zei hij; het laatste woord uit te spreken als danzjeroes - want alles mag dan anders worden in Frankrijk, het Engels houdt er de Franse slag.

De opluchting van de City duurde niet lang. Weer wat later maakte Hollande bekend dat hij een extra belastingschaal zou invoeren: wie meer dan één miljoen euro per jaar verdient, gaat 75 procent belasting betalen. De media reageerden met reportages over rijke Fransen die naar Brussel of de buitenwijken van Genève zijn gevlucht. Er werden herinneringen opgehaald aan de kapitaalvlucht uit Frankrijk in 1981, toen Mitterrand aan de macht kwam.

Nog groter was het internationale ongemak toen Hollande aankondigde het begrotingsakkoord van de Europese Unie te willen openbreken. Dat akkoord maakte economische groei onmogelijk, vond Hollande. En zonder groei zou Europa niet uit de crisis komen. Daarom wil hij eurobonds invoeren, en de rol van de Europese Centrale Bank en de Europese Investeringsbank vergroten om de economie aan te jagen.

Rode rakker

Heeft Frankrijk met Hollande een authentieke rode rakker aan het hoofd? Dat zal in de praktijk wel los lopen. Hollande (in 1954 in Rouen geboren) is vooral een product van de Franse meritocratie. Zijn vader was een dokter met extreem rechtse sympathieën, zijn moeder een rooms-rode sociaal werkster. Hij doorliep de beste Franse staatsscholen (ENA, Sciences-Po, HEC) en werkte bij de Franse Rekenkamer.

In de vroege jaren tachtig begint zijn gestage opmars door de rangen van de Parti Socialiste. Hij wordt vertrouweling van Lionel Jospin en vervolgens voorzitter van de nationale raad voor gehandicapten, viceburgemeester van Ussel, daarna burgemeester van Tulle, parlementslid, voorzitter van de departementale raad van de Corrèze. Verder dan dat reikt zijn bestuurlijke ervaring niet, regeringslid is hij nooit geweest.

De landelijke bekendheid die hij heeft, dankt hij aan de elf jaar (1997-2008) dat hij leider was van de Parti Socialiste. Maar zelfs in eigen land werd hij een jaar geleden niet tot de partijbonzen gerekend. De socialistische voorlieden, dat waren Laurent Fabius, Ségolène Royal, Bertrand Delanoë, Dominique Strauss-Kahn, Martine Aubry desnoods. Hollande was vooral de man die de partij in staat van grote verwarring had achtergelaten.

Hollande was inmiddels gescheiden van Ségolène Royal, met wie hij vier kinderen heeft. Een nieuwe levenspartner vond hij in Valérie Trierweiler, politiek journaliste van Paris Match. Hij nam afstand van de partij, maar bleef de ontwikkelingen van nabij volgen.

Drie jaar geleden al heeft hij in alle stilte zijn besluit genomen: hij wilde zich kandidaat stellen voor het presidentschap, ongeacht wat er gebeurde. Dat Aubry de partij naar haar hand zette, dat Strauss-Kahn door vriend en vijand als onoverwinnelijk werd beschouwd, dat Royal door haar aanhang op handen werd gedragen - het had geen invloed op zijn keuze.

Het slappe links

Zijn kandidatuur begon als een klein stipje aan de horizon, en groeide langzaam aan tot een rots die alle anderen aan het gezicht zou onttrekken. Zelfs aan de vooravond van de linkse voorverkiezingen hadden de meesten nog geen hoge dunk van hem; hij was kleurloos, een partijtijger - 'het slappe links', oordeelde Aubry.

Maar iedereen verkeek zich op de tactische vermogens en de opperste concentratie van Hollande, die een vrijwel feilloze campagne zou voeren. Alle risico's heeft hij uitgebannen; hij wist dat als hij eenmaal de kandidaat van links zou zijn, de afkeer van Sarkozy de rest van het werk zou doen. De scheidende president is de laatste die zijn aanvallen zag smoren in de hechte verdediging van Hollande.

Je komt zelden Fransen tegen die gepassioneerd over Hollande praten, of hem te vuur en te zwaard verdedigen. Je hoort ook zelden mensen die een grote hekel aan hem hebben. In dat opzicht is hij de tegenpool van Sarkozy. In zijn campagne herhaalde hij het tot vervelens toe: "Ik wil de Fransen verenigen."

Zijn grootste verdienste is dat hij in die lange campagne niemand tegen zich in het harnas heeft gejaagd. De socialisten, doorgaans niet te beroerd om elkaar zwart te maken, stonden als één blok om hun kandidaat heen. Ook Links Front-kandidaat Jean-Luc Mélenchon is hem niet afgevallen, hoe dodelijk zijn typering 'kapitein van een waterfiets' ook was.

Moeilijkste komt nog

Het moeilijkste deel moet nog komen. De socialisten zijn zo lang niet aan de macht geweest, dat de honger nu groot is. Houdt hun eensgezindheid stand als de mooie banen vergeven moeten worden?

En hoe zullen de Fransen reageren als duidelijk wordt dat ook Hollande zal moeten bezuinigen? Als blijkt dat er, vanwege de zestigduizend banen in het onderwijs die hij heeft beloofd, op andere posten zal moeten worden beknibbeld?

Vanaf vandaag staat de naam François Hollande in hetzelfde rijtje als De Gaulle, Pompidou, Giscard d'Estaing, Mitterrand, Chirac, Sarkozy. "Ik zal een normale president zijn", beloofde hij zijn kiezers. Dat alleen al zou hem zeer bijzonder maken.