Ontplofte hut

'Mijn eindwerk voor mijn masterstudie, MA in Contempora-ry Art in Londen, ging over Daniel Buren", zegt Nav Haq (37). "Helaas heb ik de kunstenaar zelf nooit ontmoet. Ik was wel aangenaam verrast toen ik merkte dat het M HKA in Antwerpen een werk van hem bezit."

Nav Haq werkt iets meer dan een jaar als curator in het M HKA. Ons gesprek verloopt in het Engels, maar Haq heeft al een intensief taalbad Nederlands in Spa achter de rug. "Ongelooflijk hoe snel je dan vooruitgang boekt", zegt hij. "Ik heb op school ooit Duits geleerd, en hoewel het taalonderwijs in Engeland niet zoveel voorstelt, geeft het mij toch een voorsprong. Ik ben blij dat ik al presentaties in het Nederlands kan geven, maar dan heb ik nog wel een goede schriftelijke voorbereiding nodig. Zoals wij nu praten over kunst en een kunstwerk - dat doe ik toch liever in het Engels (lacht)."

Nav Haq was curator van de succesrijke Contour Biënnale 2007 in Mechelen, waar hij de Belgische kunstscene van nabij leerde kennen. Haq, geboren in Leeds, woont inmiddels in Antwerpen. "Veel Britten denken dat Groot-Brittannië de 51ste staat van Amerika is, maar ze vergissen zich. Groot-Brittannië mag dan een eiland zijn, we horen duidelijk bij Europa - the continent, zoals men dat in Engeland noemt. Ik heb het hier in elk geval erg naar mijn zin."

Altijd 8,7 centimeter

Nav Haq heeft een voorliefde voor Daniel Buren: de Franse kunstenaar - inmiddels 75 - laat de toeschouwer nadenken over ruimtes die we als een neutraal en bijna eeuwig gegeven aanvaarden. "Met zijn typische verticale strepen die hij op wanden aanbrengt, bakent Buren duidelijk een ruimte af. Bij voorkeur deed hij dat in de white box, de witte tentoonstellingsruimte die kort na de Tweede Wereldoorlog zowat overal ter wereld in musea van hedendaagse kunst geïntroduceerd werd. Dat had zeker te maken met een symbolisch witwassen: men wilde een nieuw, onbezoedeld begin na de oorlog.

"Die white box is daarna stilaan een universeel 'merk' geworden. Elk museum richtte zijn zalen zo in omdat de witte ruimte voor universele neutraliteit stond. Maar het is een constructie: er bestaat niet zoiets als universaliteit of neutraliteit. Het is dat wat Buren bekritiseerde."

"Hij was in de jaren zestig vooral geliefd in Europa, niet zozeer in de Verenigde Staten. Het was Donald Judd die Buren in 1971 geringschattend een 'Parijse behanger' noemde. Toch moet Buren op de een of andere manier een gevoelige snaar hebben geraakt, anders doe je zo'n uitspraak niet."

Typisch voor Buren is het verticale streepjespatroon, afwisselend wit en een andere kleur, waarvan de banen onveranderlijk 8,7 centimeter breed zijn. "Hij heeft zijn werk altijd in situ gemaakt, aangepast aan de ruimte waarin hij werkt", zegt Nav Haq. "Dat kan een museale ruimte zijn, maar ook iets totaal anders. Door op die manier ruimtes af te bakenen, zorgt Buren ervoor dat ze niet meer neutraal zijn.

"Hij had een grote invloed op schilders, kunstenaars, curatoren en het publiek: op een 'land-artist' als Richard Long en later ook op hedendaagse kunstenaars als Liam Gillick en Elmgreen & Dragset. Buren heeft eigenlijk het zelfbewustzijn geïntroduceerd in de hedendaagse kunst. En hij heeft het nog altijd in zijn vingers: kijk maar naar wat hij in 2011 in het Centre Pompidou in Metz heeft gedaan."

Het werk in het M HKA La cabane grise heette oorspronkelijk Cabane Eclatée: Une enveloppe peut en cacher une autre. Het werk dateert uit 1989, werd oorspronkelijk gerealiseerd in het Musée Rath in Genève, en maakte deel uit van een hele serie 'cabanes éclatées' - 'ontplofte hutten'. In 1995 werd het aangekocht door toenmalig M HKA-directeur Flor Bex.

Daniel Buren was geen onbekende in Antwerpen. In 1969 en 1971 had hij in de Wide White Space Gallery op het onderste gedeelte van de buiten- en binnenmuren affiches aangebracht met zijn verticale strepen: de ene keer in groen-wit, de andere keer keer in rood-wit. Meer was er niet te zien. De volgende jaren had hij dat concept herhaald.

"La cabane grise is recent nog tentoongesteld in Collectie XXXII", zegt Nav Haq. "Het is een vrij grote installatie - 2, 7 bij 3,7 bij 3,7 meter - en domineert de museumruimte. Eigenlijk moet het werk een grote ruimte voor zich alleen hebben. Op dit moment tonen we een overzicht van zo'n tachtig kunstenaars: dat is veel en daarom zit de 'cabane' nu in ons depot.

"De installatie geeft de indruk een puzzel te zijn die je kunt ineenschuiven, maar als je goed kijkt, zie je dat hij niet helemaal klopt. Doordat Buren het werk heeft opengemaakt, kun je er ook in rondwandelen, waardoor je de ruimte - inclusief de verticale strepen - anders ervaart. Daar gaat het Buren uiteindelijk om."

Wie is Nav Haq?

geboren in 1976 in Leeds, Groot-Brittannië

zijn ouders migreerden in de jaren zestig van Pakistan naar Engeland

2003: MA Curating Contemporary Art aan Royal College of Art, Londen

2004-'07: curator bij kunstcentrum Gasworks, Londen

2006-'07: curator Contour Biënnale 2007, Mechelen

2007-'12: curator bij kunstcentrum Arnolfini, Bristol

sinds april 2012 curator in M HKA Antwerpen, verantwoordelijk voor expo's en permanente opstelling

in 2012 was hij cowinnaar van de Independent Vision Award for Curatorial Achievement, uitgereikt door Independent Curators International, New York

bereidt in M HKA de tentoonstelling voor over de Amerikaanse kunstenaar Kerry James Marshall en een groepstentoonstelling (samen met cocurator Anders Kreuger) over 'identiteit' met vooral jonge kunstenaars