'Er gaat een hele generatie jongeren verloren'

De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) trekt in haar jongste rapport over werkloosheid aan de alarmbel. De denktank van 34 geïndustrialiseerde landen wijst vooral op de jeugdwerkloosheid die de pan uit rijst. Volgens Leterme, de adjunct-secretaris-generaal van de OESO, is er voorlopig geen perspectief op beterschap.

"Men mag de ernst van de situatie zeker niet onderschatten. De kans dat een jongere vandaag een job vindt is kleiner dan de kans dat ouderen ontslagen worden. Wat wij willen doen is waarschuwen dat deze toestand enorm veel druk zet op de bestaande initiatieven om jongeren te begeleiden."

Moet het aanpakken van de jeugdwerkloosheid een prioriteit zijn voor elke regering?

"Er is niet alleen een dramatische stijging van het aantal jonge werklozen. Maar we zijn in een situatie terechtgekomen waarbij er steeds meer jongeren zijn die geen werk hebben, niet op school zitten en geen beroepsopleiding volgen. In het verleden was het probleem meestal dat er mensen waren die ooit gewerkt hadden en geen aansluiting meer vonden met de arbeidsmarkt. Nu gaat het om jongeren die langdurig werkloos zijn en nooit gewerkt hebben.

"De jeugdwerkloosheid ligt in Europa dubbel zo hoog als de algemene werkloosheid. Iedereen weet dat de situatie in regio's als Andalusië en bepaalde streken van Italië dramatisch is. Daar zit de helft van de 18- tot 25-jarigen zonder werk."

Dan valt het in België al bij al nog mee?

"In hele delen van België zit je door de vergrijzing met minder mensen die op de arbeidsmarkt komen. Door die krapte krijgen jongeren nog kansen. Maar vergis u niet, in een aantal stedelijke gebieden is de situatie heel wat zorgwekkender."

Zoals in Brussel?

"Brussel is daar een voorbeeld van. Daar moet alles worden gedaan om jongeren in beroepsopleiding te krijgen of systemen van beroepsinschakeling. Dat is essentieel."

Wat als er niets gebeurt?

"Dan gaat er een hele generatie verloren. Maar dan wel een generatie die nog maar aan het begin van haar loopbaan staat. Wie bij de start van zijn carrière in moeilijkheden raakt, draagt dat heel zijn loopbaan mee. Het meest evidente is de impact op het latere pensioen, maar daarnaast heeft het een enorm gevolg voor het soort werk dat ze uiteindelijk zullen doen en hun carrièremogelijkheden. We krijgen een generatie die gedoemd is hun hele loopbaan in de problemen te blijven."

Is de situatie elders in de wereld beter?

"De mate waarin jongeren gewapend zijn, ligt in Europa nog altijd iets hoger dan in veel andere delen van de wereld. In opkomende economieën zoals Brazilië hebben jongeren grotere problemen om gepaste scholing te vinden en dus per definitie minder mogelijkheden. Maar voor jongeren bij ons die hun school niet afmaken en geen opleidingen volgen, is de situatie ook heel erg aan het worden."

De OESO pleit voor gesubsidieerde jobs.

"De situatie is heel uitzonderlijk. Binnen de OESO is er de voorbije jaren ook een bijsturing geweest van een aantal economische concepten. Maar in dit geval hebben we gewoon bekeken en berekend wat het voor een overheid kost om een langdurig werkloze aan het werk te krijgen. Wel, dat kost een pak meer dan iemand tijdelijk een gesubsidieerde job te geven. Het is dus zinvoller om daar geld in te pompen dan nu niets te doen en later de rekening te moeten betalen."

Moet je jongeren verplichten gesubsidieerde jobs aan te nemen door de werkloosheidsuitkeringen in de tijd beperken?

"Je moet mensen stimuleren jobs aan te nemen. Maar daar vang je lang niet alle problemen mee op. Overheden moeten zich nu in de eerste plaats concentreren op de groeiende groep mensen die overal tussenuit vallen. Wat gebeurt er met jongeren die niet meer studeren, maar ook nog geen recht hebben op werkloosheidsvergoedingen en eigenlijk in geen enkele categorie thuishoren? Het is belangrijk dat die de voeling met de arbeidsmarkt niet verliezen. Op die posten moet je als overheid op dit moment dus niet besparen."

Wanneer verwachten jullie een kentering, of is er nog geen licht aan het einde van de tunnel?

"Voor 2014 wordt er volgens de specialisten bij ons zeker geen verbetering verwacht. Vandaar dat het belangrijk is om nu inspanningen te doen en de problemen in te perken."