Dilma versus Silva
Terwijl we hier met moeite enkele dames in een ministerspost geduwd krijgen, hebben ze in Brazilië twee vrouwelijke presidentskandidaten klaar staan. Marina Silva gaat officieel de strijd aan met Dilma Rousseff. En ze kan het de huidige presidente knap lastig maken.
Het was een tragedie die Marina Silva het kandidaatschap voor de Braziliaanse socialistische partij (PSB) opleverde. Toen het vliegtuig van voorzitter Eduardo Campos vorige week neerstortte in het havenstadje Santos, moest de partij noodgedwongen op zoek naar een nieuw gezicht.
Snel werd de spot op 56-jarige Silva gericht. Een fenomeen in Brazilië, nog steeds erg populair bij een groot deel van de bevolking en iemand die bij de stembusslag in oktober een reële dreiging kan betekenen voor een tweede ambtstermijn van Dilma Rousseff.
Dat Silva electoraal klappen kan uitdelen, bewees ze al in 2010 toen ze nog voor de Groene Partij meedong naar het hoogste politieke ambt. In de eerste ronde wist ze 19 procent van het kiespubliek te overtuigen. De tweede ronde zat er niet in, maar ze had zichzelf meteen weer op de politieke kaart gezet.
Met een levensverhaal dat in Hollywood zeker zou scoren, heeft Silva op het emotionele vlak een electoraal voetje voor. Geboren in een gezin van rubbertappers in het hartje van de Amazone werd haar jeugd getekend door hard labeur, schrijnende armoede en ernstige gezondheidsproblemen.
Amper zestien was ze toen ze de plantages achter zich liet, en naar de stad trok om te studeren en een behandeling te krijgen voor hepatitis. In een klooster zou ze als eerste van haar familie leren lezen en schrijven. "Toen ik mijn naam op de lijst zag staan van mensen die de opleiding hadden afgerond, viel ik op mijn knieën en dankte God", zou ze later daarover aan de BBC vertellen.
Silva behaalde haar diploma geschiedenis aan de universiteit van de Braziliaanse deelstaat Acre, en begon zich steeds meer politiek te roeren. Ze richtte mee de eerste vakbond op in de noordoostelijke staat en voerde samen met de Braziliaanse milieuactivist Chico Mendez, die in 1988 werd doodgeschoten, strijd tegen de teloorgang van het regenwoud.
Selfmade
Ze zou de eerste 'rubbertapper' zijn die het tot senator schopte. Onder president Luiz Inácio 'Lula' da Silva kreeg ze vervolgens de ministerportefeuille Leefmilieu toebedeeld en bond ze de strijd aan met de agro-industrie. Als voorvechtster van het Amazonewoud kreeg ze ook internationaal heel wat waardering.
In 2008 diende ze haar ontslag in, omdat de Arbeiderspartij van Lula naar haar mening toch te weinig de groene kaart trok. Toen ze vier jaar geleden deelnam aan de presidentsverkiezingen was dat dan ook als kandidaat voor de Groene Partij. Dit jaar wou ze het met haar zelf opgerichte partij, het Duurzaamheidsnetwerk, proberen, maar ze slaagde er niet in de 500.000 handtekeningen te verzamelen die nodig zijn om officieel erkend te worden. Daarop besloot ze zich bij de Braziliaanse Socialistische Partij (PSB) van Eduardo Campos te voegen.
Van pure armoede en ellende naar politieke macht en internationale erkenning. Het doet erg denken aan de immer populaire ex-president Lula, die zelf ooit begon als schoenpoetser. Het is het soort selfmade-traject waar menig Braziliaan dol op is. Bovendien is Silva overtuigd lid van de omstreden Pinksterkerk, wat haar ook in religieuze milieu's een grote aanhang garandeert.
De bevlogen en charismatische dame staat dan ook in schril contrast met de stroeve technocrate Dilma Rousseff (66). De Iron Lady van Latijns-Amerika, die het gigantische land de voorbije vier jaar stevig in het gareel hield, kreeg tijdens haar termijn af te rekenen met protesten over de aanhoudende corruptie, de onveiligheid en de gebrekkige transportmogelijkheden.
Rousseff kan bovendien geen armoedige jeugd in de strijd werpen. Als dochter van een Bulgaarse ondernemer en lerares komt ze uit een waar middenklasseegezin. Wat niet betekent dat de statige Dilma geen 'street credibility' heeft. Midden jaren zestig voerde ze actie tegen de militaire dictatuur. Iets waarvoor ze uiteindelijk werd gearresteerd en opgesloten. Tijdens de twee jaar dat ze vastzat, werd ze meermaals gefolterd. Het heeft haar imago van harde tante alleen maar versterkt.
Koffiedik kijken
Dat Silva een lastige klant wordt voor Rousseff, staat vast. Al blijft de kans groot dat de Iron Lady het bij de verkiezingen in oktober finaal haalt. Ondanks alle kritiek is de balans van vier jaar Rousseff niet onverdeeld negatief. Verschillende ministers die onder verdenking van corruptie kwamen, werden zonder aarzelen aan de deur gezet. Een heleboel Brazilianen werden dankzij sociale programma's uit de armoede getild. Zelfs het WK van twee maanden geleden is minder nefast voor Rousseff dan gedacht. Helemaal gesmeerd liep dat voetbalfeest niet - het land is op z'n minst in zijn nationale eer gekrenkt - maar de logistieke catastrofe waar zo voor gevreesd werd, bleef uit.
Hoe dan ook zorgt de demarche van Marina Silva voor politieke nervositeit. In de meest recente peiling krijgt Silva 21 procent van de stemmen toegedicht, tegenover 36 procent voor Rousseff. In een tweede ronde zou de huidige presidente evenwel het onderspit delven. Wie van beide dames zich in oktober de 'leading lady' van Brazilië mag noemen, blijft nog even koffiedik kijken. Vast staat dat het spannend wordt.