Als het regent in Berlijn, druppelt het in Brussel

Door de herbenoeming van Wolfgang Schäuble (71) op Financiën geeft Merkel het signaal dat begrotingsdiscipline het leitmotiv voor de eurozone blijft, al wordt verwacht dat de teugels bij volgende begrotingen iets meer gevierd mogen worden door de fragiele economische heropleving. "Het principe van solidariteit in ruil voor soliditeit blijft bestaan, al erkende men in het voorbije jaar dat lidstaten zich niet compleet stuk mogen besparen", zegt de Duitse econoom van ING, Carsten Brzeski. "Het herstel van de economische groei moet volgens Berlijn vooral uit de lidstaten zelf komen."

Dirk Rochtus, docent internationale politiek (KU Leuven/Campus Antwerpen), waarschuwt lidstaten voor te hoge verwachtingen om in het wiel van Duitsland te groeien. "Het vervullen van alle beloftes in het Duitse regeerakkoord zal veel geld kosten, om en bij de 23 miljard euro. Bij economische tegenvallers riskeert Duitsland al snel een begrotingstekort. Dan dreigt er ook voor ons een weerslag." Brzeski beaamt. "Het regeerakkoord is op de korte termijn gericht. Een mooi verhaal, dat wel, maar wel met weinig cijfers. De Duitse economie leeft nu op kapitaal van vroeger. Ze eet haar eigen vermogen op. Er worden veel cadeaus uitgedeeld maar ik mis het prikkelen van private investeringen in de toekomst, opdat Duitsland ook binnen vijf jaar nog Europa's groeimotor kan zijn".

Slachthuizen

De invoering van het minimumloon van 8,5 euro per uur, een strijdpunt van de SPD, wordt door de experten op gemengde gevoelens onthaald. Rochtus: "Voor België is dit een goede zaak. De loonkloof met Duitsland verkleint." Brzeski: "Dit neemt wat druk weg van sommige Belgische sectoren, zoals de slachthuizen. Door het optrekken van het minimumloon moet ook de Duitse consumptie stijgen. Ook België heeft daar bij baat bij. Alleen, dit dreigt enkel op korte termijn de koopkracht te stimuleren. Er dreigt immers een verschuiving van arbeid. Niet naar buurlanden zoals België, maar naar goedkopere loonlanden in Oost-Europa." Rochtus: "En dan riskeer je meer werkloosheid. Als de Duitse economie als geheel daar onder lijdt, worden ook wij meegetrokken."

Zwart-rood ziet de toekomst rooskleuriger in. De Energiewende moet nieuwe banen scheppen. De kernuitstap en de duurzame doelen van de vorige regering worden gehandhaafd. In 2025 moet 40 tot 45 procent van de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen komen. Tien jaar later zelfs 55 tot 60 procent. Berlijn maakt bewust de koppeling tussen economie en energie, twee portefeuilles die in handen komen van 'superminister' Sigmar Gabriel.

Brzeski: "Andere eurolanden, ook België, zullen er baat bij hebben als hun bedrijven in de duurzame Duitse energiesector investeren." Rochtus: "De Energiewende is wel erg duur. De Duitse consument en overheid betaalt nu de rekening. Op termijn is de kans groot dat ook het bedrijfsleven moet meebetalen. Op die manier verliezen ze concurrentievoordeel, met risico op economische schade - ook voor ons."

Wegenvignet

Een klein deel kosten van het nieuwe regeerakkoord wordt op andere Europeanen verhaald. Buitenlandse autochauffeurs zullen aan de grens een wegenvignet moeten kopen. De opbrengst van dit prestigeproject van de Beierse CSU moet nieuwe investeringen in het - soms verouderde - wegennet financieren. Rochtus: "Het is echter nog onzeker of het wegenvignet groen licht krijgt, want de EU verbiedt een verschillende behandeling van burgers uit verschillende lidstaten." Brzeski: "Als het wegenvignet er wel doorkomt, zie ik wel een situatie ontstaan waarbij andere EU-lidstaten dit invoeren, ook België."

'Superminister' Sigmar Gabriel (SPD), bondskanselier Angela Merkel (CDU), en CSU-voorzitter Horst Seehofer stellen trots hun 'grote coalitie' voor. De nieuwe Duitse minister van Volksgezondheid Hermann Groehe (CDU) kijkt toe.